درمان دارویی شقاق

در مراحل ابتدایی شقاق که وضعیت زخم یا پارگی وخیم نشده است می‌ توان از درمان دارویی شقاق نتیجه گرفت. در حال حاضر چندین داروی مختلف برای رفع علائم و بهبود شقاق هم به صورت تجویزی و هم OTC در دسترس هستند. ما در این مقاله موضوع درمان شقاق با دارو را مورد بررسی قرار خواهیم داد و برخی از مهمترین داروهایی که در این زمینه کاربرد دارند را نام می ‌بریم.

درمان دارویی شقاق

درمان دارویی شقاق با چند هدف کلی صورت می‌ گیرد:

1. کنترل علائم بیماری (مانند درد، اسپاسم، خارش و سوزش).
2. کمک به روند بهبودی زخم (مانند افزایش جریان خون به ناحیه).
3. برطرف کردن عوامل دخیل در ایجاد و تداوم شقاق مقعدی (مانند یبوست، عفونت و اسپاسم عضله اسفنکتر مقعدی).

کنترل علائم بیماری شقاق با دارو

یکی از جنبه های بسیار ناراحت کننده شقاق مقعدی وجود علائم این بیماری به خصوص درد است. درد به ویژه هنگام دفع مدفوع خود را نشان می‌ دهد و می ‌تواند تا مدتی بعد از دفع ادامه داشته باشد. بنابراین بخشی از درمان دارویی شقاق روی کنترل علائم این بیماری متمرکز است.

در این زمینه می ‌توان از مسکن‌ هایی چون ایبوپروفن، ادویل و استامینوفن برای درد عمومی و ناراحتی کلی بدن استفاده نمود و برای درد شارپ ناحیه مقعد از مسکن ‌های موضعی چون ژل لیدوکائین 2 درصد برای دفع مدفوع تا 3 مرتبه در روز استفاده کرد. برای کاهش خارش و سوزش شقاق مقعد  نیز می توان از مسکن های ذکر شده استفاده کرد.

درمان دارویی شقاق برای رفع عوامل دخیل در شقاق

ممکن است عوامل دخیل در شقاق بر اثر یبوست، اسپاسم عضله حلقوی مقعد و عفونت منجر به تشدید بیماری شوند. به همین دلیل علاوه بر مصرف دارو برای ترمیم و درمان زخم شقاق لازم است برای رفع و درمان این عوامل نیز اقدام نمایید. درمان شقاق با قرص و داروهای زیر صرفا تحت نظر متخصص انجام می شود.

شل کننده ‌های عضله اسفنکتر مقعدی

چندین عامل مختلف در ایجاد و تداوم شقاق مقعدی دخیل هستند که یکی از مهمترین آنها انقباض غیر طبیعی و سفت شدن اسفنکتر حلقوی مقعدی است. این انقباض ضمن فشار آوردن به زخم و پارگی موجب محدود شدن خونرسانی به ناحیه آسیب دیده می‌گردد که مانعی جدی در روند بهبودی شقاق است.

در نتیجه در درمان شقاق برخی از داروها به صورت ویژه برای شل کردن عضله اسفنکتر مقعد استفاده می شوند مانند: نیتروگلیسیرین، داروهای فشار خون مانند نیفیدیپین یا دیلتیازم، تزریق بوتاکس و بلاک کننده های کانال کلسیم. شل کردن عضله حلقوی مقعد نه تنها زمینه بهبودی شقاق را فراهم می ‌سازد (با افزایش خونرسانی و کاهش فشار) بلکه می ‌تواند تا حد زیادی درد را کاهش دهد.

درمان شقاق با تزریق بوتاکس نیز یکی از روش های کاربردی برای بیمارانی است که امکان جراحی یا لیزر ندارد. یا به هر دلیلی پزشک معالج تشخیص می دهد که با فلج کردن موقتی برخی عضلات مقعد احتمال درمان و بهبودی بیمار وجود دارد.

پماد نیفیدیپین 0.2 درصد برای کاهش اسپاسم برای 2 بار در روز و به مدت 4 تا 6 هفته تجویز می شود.

ملین ‌ها و نرم کننده‌ های مدفوع

از دیگر عوامل مهم دخیل در ایجاد شقاق مقعدی، سفت و خشک بودن بیش از حد مدفوع و همچنین مبتلا بودن به یبوست است. در این زمینه درمان دارویی شقاق شامل استفاده از نرم کننده‌ های مدفوع (ملین‌ها) مانند دوکوزات سدیم، شیر منیزیم، سیترات سدیم، پودر پیدرولاکس، قرص بیزاکودیل می ‌باشد.

نکته بسیار مهم در این زمینه این است که استفاده از ملین‌ ها نباید به صورتی باشد که منجر به اسهال گردد. اسهال وضعیت شقاق مقعدی را بدتر می‌ کند. بنابراین باید از دوز کم شروع کرد تا به حد مطلوب رسید.

درمان دارویی شقاق برای کنترل عفونت

شقاق مقعدی به شدت مستعد عفونی شدن است و اگر عفونی شود روند بهبودی آن مختل گشته و به سمت مزمن شدن پیش می رود. به همین دلیل بخشی از درمان دارویی شقاق به کنترل عفونت اختصاص دارد. استفاده از آنتی بیوتیک ‌ها ضمن کنترل عفونت، موجب کاهش التهاب و علائمی چون خارش و درد نیز می ‌شود. در این مورد می ‌توان به آنتی بیوتیک ‌هایی چون سفازولین، سفیکسیم، سفادروکسیل، سفالکسین و غیره اشاره نمود. آنتی بیوتیک‌ ها می ‌توانند به صورت موضعی یا سیستمیک مورد استفاده قرار گیرند.

پماد تتراسایکلین برای شقاق یکی از داروهای موضعی رایج برای کنترل عفونت شقاق می باشد. از آنجایی که مصرف خوراکی آنتی بیوتیک ها منجر به بروز یبوست و مشکلات گوارشی می شود معمولا مصرف موضعی آنتی بیوتیک نسبت به مصرف خوراکی ارجح است. بهترین پماد برای درمان شقاق تلفیقی از پمادهای قوی برای درمان علائم درد، سوزش، خارش و اسپاسم است.

چند نکته در مورد درمان دارویی شقاق

در مورد درمان دارویی شقاق باید گفت که مصرف برخی از داروها در این زمینه نیاز به تجویز پزشک دارد مانند داروهای کنترل کننده فشار خون. مصرف اشتباه این دست از داروها می ‌تواند عوارض جدی در پی داشته باشد. در برخی از موارد می ‌توان درمان ‌های خانگی را پیش از استفاده از دارو انجام دارد. برای مثال به جای استفاده از ملین‌ ها می ‌شود اول مصرف سبزیجات و مایعات را برای رفع خشکی مدفوع امتحان نمود و در صورت نتیجه نگرفتن رو به داروها آورد.

نکته دیگر اینکه درمان دارویی شقاق غالبا برای موارد غیر مزمن جواب می ‌دهد. اگر شقاق از مرحله حاد به مزمن پیشرفت نماید باید از درمان ‌های تخصصی‌ تری مانند عمل جراحی شقاق و لیزر شقاق استفاده نمود.

روش لیزر شقاق با لیزر پرتوان دی اکسید کربن نیاز به مهارت بالای متخصص جراحی در این زمینه دارد.

علاوه بر داروی شقاق شما می توانید از مکمل های غذایی نیز برای بهبودی سریعتر زخم و پارگی شقاق سود ببرید. برای مثال: پروبیوتیک ها، مکمل های غذایی فیبر و سبزیجات، مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و بهبود دهنده ترمیم زخم.