در این مطلب می‌خواهیم آخرین اطلاعات موجود درباره درمان گیاهی و سنتی شقاق را بررسی کنیم. با وجود اینکه درمان های پزشکی در این مورد پیشرفت قابل توجهی کرده اند، اما به کارگیری درمان گیاهی شقاق و رعایت چندین نکته بیان شده در طب سنتی می تواند شانس و سرعت بهبودی شقاق را بسیار افزایش دهد.
درمان گیاهی و سنتی شقاق همراه با درمان های خانگی برای درمان شقاق حاد بسیار کاربردی است. اما برای شقاق مزمن که دارای اسکین تگ و زائده های گوشتی است درمان خانگی به تنهایی کاربردی نخواهد بود. بهتر است تگ شقاق و زائده ایجاد شده با جراحی یا لیزر برداشته شود و در کنار آن درمان های خانگی و گیاهی نیز انجام شود.
درمان سنتی شقاق
شقاق از دیرباز یکی از مشکلات شایع پزشکی در بین جوامع انسانی بوده است. به همین خاطر در گذشته درمان گیاهی و سنتی شقاق به شدت مورد توجه اطبا و دانشمندان قرار گرفته بود. در این زمینه ابن سینا و زکریای رازی پیشگام بوده‌اند و در کتاب های خود (الحاوی و القانون) فصل‌هایی را به علت بروز و نحوه درمان شقاق اختصاص داده اند.
بسیاری از مواردی که در این کتاب ها برای درمان گیاهی و سنتی شقاق آمده است توسط علم پزشکی نوین نه تنها تایید گشته بلکه ضروری نیز شمرده شده اند مانند تغییر سبک زندگی و تنظیم رژیم غذایی.
در طب سنتی یبوست به عنوان یکی از دلایل اصلی ایجاد شقاق ذکر شده به همین دلیل استفاده از خوراکی های ملین کننده و نرم کننده مدفوع برای درمان شقاق تجویز می شده اند و بسیار موثر هم بوده اند.
در درمان سنتی شقاق استفاده از حمام سیتز (در آب گرم یا در آب حاوی عصاره های گیاهی) نیز بسیار توصیه شده است. حمام سیتز به صورت روزانه می تواند با خواص ضد عفونی، ضد درد و تسریع کننده بهبودی زخم سرعت درمان شقاق را افزایش دهد.
تنظیم رژیم غذایی در درمان سنتی شقاق نیز مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس خوردن غذاهایی که هضم آنها آسان تر است، حرکات روده را آرام کرده و هنگام دفع فشار کمتری به ناحیه مقعد وارد می‌کنند توصیه شده است. در این زمینه می توان به خوردن ماست، سرکه سیب و سبزیجات دارای فیبر بالا اشاره نمود.
درمان گیاهی شقاق
گیاهان به دلیل داشتن خواص درمانی متعدد رکن اصلی طب سنتی را تشکیل می دهند. استفاده از درمان گیاهی شقاق به این دلیل صورت می‌گیرد که گیاهان می توانند چندین عامل که در ایجاد و تداوم شقاق نقش اصلی را دارند هدف قرار داده و از بین ببرند.
برای درمان شقاق در طب بوعلی سینا گیاهان را به چهار دسته ملین کننده (ضد یبوست)، نرم کننده مدفوع، التیام دهنده زخم و ضد التهاب تقسیم کرده است. این موضوع نشان می دهد که در طب سنتی عوامل دخیل در ایجاد و بهبودی شقاق به خوبی شناخته شده بودند و روش های درمانی ذکر شده در طب سنتی قابل اطمینان هستند.
گیاهان با خاصیت ضد التهابی
التهاب شدید یکی از دلایل اصلی مزمن شدن شقاق مقعد و به تاخیر افتادن بهبودی آن است. برخی از گیاهان دارای خاصیت ضد التهابی که در درمان گیاهی شقاق استفاده می شوند شامل موارد زیر هستند:
- پنیرک پف‌نبات یا گیاه ختمی: ریشه و گل ختمی دارای خاصیت ضد التهابی است. برای درمان گیاهی شقاق به صورت حمام سیتز به کار می‌رود.
- افسنطین (Artemisia absinthium L): دارای خاصیت ضد التهابی و ضد اسپاسم است. به صورت نوشیدنی استفاده می شود.
- صمغ گوگول (Commiphora mukul): به مقل ازرق نیز معروف است. هم به صورت خوراکی و هم موضعی برای درمان شقاق استفاده می‌گردد.
درمان گیاهی شقاق با گیاهان نرم کننده مدفوع
مدفوع خشک و زبر از دلایل اصلی بروز و همچنین جلوگیری از بهبود شقاق است. در این زمینه استفاده از گیاهان ضد یبوست و ملین کننده می تواند بسیار موثر باشد مانند:
- شنبلیله (ضد التهاب و ملین کننده)
- پنیرک قرمز با نام علمی Malva sylvestris L (ضد التهاب، ملین کننده، تسریع کننده سرعت بهبودی زخم)
- کره شی (ضد یبوست شدید، تنظیم حرکات روده)
گیاهان بهبود دهنده زخم
استفاده موضعی از برخی روغن های گیاهی مانند روغن زیتون (همراه با موم و عسل) و همچنین ژل آلوئه ورا سرعت بهبود زخم شقاق را به شدت افزایش می‌دهد. دارا بودن خواص ضد عفونت، تحریک فرآیندهای زیستی دخیل در ترمیم زخم و تقویت سیستم ایمنی از جمله خواصی هستند که این گیاهان برای بهبودی شقاق ارائه می‌دهند. استفاده از روغن نارگیل نیز به بهبود سریعتر زخم شقاق و کاهش سوزش ناشی از شقاق کمک می کند. در این میان درمان شقاق با عسل نیز بسیار کاربردی است و علاوه بر جوش خوردن زخم شقاق خاصیت ضدباکتری نیز دارد که از تازه شدن زخم بر اثر حرکت مدفوع بر روی زخم جلوگیری می کند.