تشخیص فیستول مقعدی اولین قدم برای درمان این بیماری است که اگر به موقع و درست انجام شود می تواند مانع بسیاری از عوارض ناخوشایند فیستول مقعدی گردد. در حال حاضر تکنیک ها و تست های مختلفی برای تشخیص فیستول مقعدی موجود است که بنا به وضعیت بیمار می توانند مورد استفاده قرار گیرند. ما در این مطلب به شرح روش تشخیص فیستول مقعدی می پردازیم.
تعیین مسیر و نوع فیستول مقعدی قبل از شروع درمان ضروری است
انواع فیستول مقعدی
فیستول های مقعدی بر اساس محل ایجاد آنها نسبت به عضله اسفنکتر مقعد به انواع مختلفی تقسیم می شوند. تشخیص فیستول مقعدی براساس نوع آن برای انتخاب روش درمانی بسیار مهم است. انواع فیستول های مقعدی شامل موارد زیر می گردند:
- فیستول مقعد بین اسفنکتریک
- فیستول ترانس اسفنکتریک
- فیستول سوپر اسفنکتریک
- فیستول اکسترا اسفنکتریک
- فیستول سطحی مقعد
به طور کلی نکته مهم در درمان فیستول مقعدی حفظ سلامت و عملکرد عضله اسفنکتر مقعدی است. فیستول هایی که بیشتر این عضله را درگیر می کنند نیاز به درمان دقیق تری دارند. پیشرفت بیماری و آسیب دیدن عضله اسفنکتر مقعدی منجر به بی اختیاری مدفوع می گردد.
تشخیص فیستول مقعدی براساس معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی اصلی ترین و رایج ترین روش تشخیص فیستول مقعدی است. بیشتر فیستول های مقعدی را می توان طی یک معاینه فیزیکی دقیق شناسایی نمود. معمولا پیدا کردن دهانه بیرونی فیستول ساده است. این دهانه دارای علائمی چون التهاب، چرک، خونریزی (برخی موارد) و وجود سوراخ در نزدیکی مقعد است.
پیدا کردن دهانه داخلی فیستول برای فهمیدن مسیر آن و همچنین کامل بودن فیستول یک امر ضروری است. در برخی از بیماران معاینه فیزیکی ناحیه داخلی مقعد نیاز به بیهوشی دارد. در صورت لزوم پزشک از یک آنوسکوپ یا پروکتوسکوپ استفاده می کند. با استفاده از پروکتوسکوپ پزشک قادر است قسمت های داخلی تر رکتوم را معاینه نماید. استفاده از پروب فیستول می تواند در زمینه پیدا کردن مسیر فیستول موثر باشد.
همچنین تشخیص فیستول مقعدی می تواند با استفاده از تزریق ماده ای به اسم پراکسید هیدروژن صورت گیرد. این ماده در مواجهه با عفونت دهانه فیستول حباب و کف ایجاد می کند. بنابراین به عنوان یک روش تشخیص فیستول مقعدی می توان از آن بهره برد.
تشخیص فیستول مقعدی با تست های پزشکی
به غیر از معاینه فیزیکی چندین روش دیگر برای تشخیص فیستول مقعدی وجود دارد از جمله:
ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
تصویربرداری MRI یک روش غیر تهاجمی برای تعیین جزئیات یک فیستول آن هم با دقت بالا است. با استفاده از MRI می توان مسیر تونل فیستول را به طور کامل ترسیم نمود و همچنین میزان و چگونگی درگیری آن با عضلات ناحیه مقعد و سایر اندام ها را مشاهده نمود. مزیت این روش تشخیص فیستول مقعدی این است که نیاز به معاینه داخلی و دستکاری ناحیه نمی باشد. بنابراین آسیب و زخم مضاعفی به ناحیه وارد نمی شود. تجویز ام آر آی قبل از اقدام به عمل جراحی فیستول مقعدی یکی از اقدامات مهم برای تشخیص مسیرهای فیستول می باشد.
تشخیص فیستول مقعدی با MRI.
تشخیص فیستول مقعدی با آندوسکوپی اولتراسوند
روش تشخیص فیستول مقعدی با آندوسکوپی اولتراسوند نیز مانند MRI تصویر دقیقی از کانال ایجاد شده را به دست می دهد. در آندوسکوپی اولتراسوند از یک دوربین کوچک به همراه یک پروب سونوگرافی برای بررسی داخل مقعد استفاده می شود.
تشخیص فیستول مقعدی با فیستولوگرافی
فیستولوگرافی نوعی عکس برداری اشعه ایکس از فیستول است که پس از تزریق نوعی رنگ (مانند متیلن بلو رقیق شده) به داخل فیستول گرفته می شود. این نوع تصویر برداری می تواند مسیر فیستول را به خوبی مشخص نماید.
فیستولوگرافی.
این سه نوع تصویر برداری که در بالا ذکر شد در شناسایی مسیر فیستول و در نتیجه طبقه بندی آن بسیار مهم هستند. همان طور که پیش تر گفتیم جایگاه و مسیر فیستول در انتخاب روش درمان آن تعیین کننده است.
سخن پایانی
روش تشخیص فیستول مقعدی می تواند براساس معاینات فیزیکی صورت گیرد. تزریق ماده ای چون پراکسید هیدروژن در پیدا کردن دهانه فیستول می تواند بسیار موثر باشد. استفاده از تکنیک های مختلف عکس برداری ضمن کمک به تشخیص فیستول مقعدی جزئیات دقیق تری از مسیر آن به ما می دهد که به انتخاب روش درمانی صحیح کمک می کند. تعین مسیر فیستول قبل از اقدام به جراحی و یا لیزر فیستول مقعدی امری ضروری و کاربردی است.