بواسیر چیست؟ شرح انواع بواسیر، دلایل بروز و راه های درمانی
بواسیر (هموروئید) یکی از بیماری های شایع ناحیه مقعد است. براساس اطلاعات آماری در حال حاضر میلیون ها نفر در سراسر جهان درگیر این عارضه هستند. بیشتر افراد در طول زندگی خود درجاتی از بیماری بواسیر را تجربه می کنند.
ما در این مطلب قصد داریم به صورت ویژه به موضوع بواسیر چیست بپردازیم و دلایل بروز این بیماری، علائم آن، انواع بواسیر و راه های درمانی هموروئید را بیان کنیم.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
بواسیر چیست؟
در جواب بواسیر چیست باید گفت که بواسیر یا هموروئید جزء بیماری های شایع ناحیه آنورکتال (ناحیه مقعدی) است. در این بیماری بالشتک های مقعدی به صورت غیر طبیعی بزرگ می شوند به طوری که فرد احساس می کند یک بافت اضافه در ناحیه مقعدی ایجاد شده است. علاوه بر تورم، بالشتک های مقعدی دچار اتساع وریدی و ترومبوز عروقی نیز می شود. در افراد مبتلا به بواسیر معمولا بافت حمایتی بالشتک های مقعدی نیز دچار ضعف و تحلیل (دژنراتیو رشتههای کلاژن و بافت الاستیک) شده اند. در بواسیر داخلی این تحلیل موجب پرولاپس بافتی در هنگام دفع مدفوع می گردد. پرولاپس بیرون زدگی بافت از مقعد است که با پیشرفت بواسیر بیمار دچار آن می شود.
دلایل بروز بواسیر
بروز بواسیر را نمی توان فقط به یک عامل خاص مرتبط دانست بلکه مجموعه ای از شرایط در بروز، تداوم و تشدید این بیماری دخیل می باشند. شایع ترین این عوامل به شرح زیر هستند:
- یبوست: برخی محققین یبوست را به دلیل ایجاد فشار اضافی بر ناحیه مقعد در بروز بواسیر موثر دانسته اند.
- اسهال مزمن و طولانی مدت: مانند یبوست اسهال طولانی مدت نیز می تواند با تاثیر منفی بر بافت های آنورکتال موجب بروز و تشدید بواسیر گردد.
- بارداری: بارداری نیز می تواند به صورت موقت فشار بر بالشتک های مقعدی را افزایش داده و زمینه بروز هموروئید را هر چند به صورت موقت فراهم نماید.
- جابجایی وسایل سنگین: این مورد نیز می تواند به بافت حمایتی بالشتک های مقعدی آسیب برساند.
- چاقی
- زور زدن هنگام دفع مدفوع
- نشستن بیش از حد در توالت
به طور کلی بواسیر بیشتر در دهه چهارم به بعد زندگی بروز می کند. با این وجود افراد با سن کمتر نیز امکان ابتلا به بواسیر را دارند.
- انواع بواسیر داخلی به ترتیب بیرون زدگی از چپ به راست
انواع بواسیر
به طور کلی انواع بواسیر به بواسیر خارجی و بواسیر داخلی تقسیم می شود. بواسیر خارجی در اطراف مقعد بروز می کند و با اتساع عروق خونی خود را نشان می دهد. هموروئید داخلی بر اساس شکل ظاهری و میزان افتادگی بافتی با صورت زیر درجه بندی می گردد:
- بواسیر داخلی درجه یک: بافت ناحیه مقعدی دچار تورم و خونریزی می گردد اما فاقد پرولاپس است.
- بواسیر درجه دو: بالشتک های مقعدی در اثر فشار (دفع مدفوع) دچار پرولاپس می شوند اما پرولاپس خود به خود برطرف می گردد.
- بواسیر درجه سه: بافت هموروئید دچار پرولاپس می شود اما خود به خود بر نمی گردد و بیمار با دست باید آن را به جای اولیه خود برگرداند.
- بواسیر درجه چهار: پرولاپس ایجاد شده حتی با دست قابل برگشت نیست.
علائم بواسیر
شایع ترین علامت بواسیر داخلی در مراحل اولیه خونریزی مقعدی بدون درد است که به صورت چکه خون در کاسه توالت توصیف می شود. برخلاف بواسیر داخلی که فاقد درد است در بواسیر خارجی بیمار درگیر درد، التهاب و خارش در کنار اتساع عروق خونی است. همچنین در بواسیر داخلی به دلیل تورم بافتی فرد احساس وجود جسم خارجی در مقعد را دارد. به خاطر وجود علائم مشابه با سایر بیماری های ناحیه مقعد تشخیص قطعی بواسیر با پزشک است.
درمان بواسیر
چگونگی درمان بواسیر وابسته به درجه، نوع و شدت علائم بواسیر در بیمار است. بنابراین می توان درمان های مختلفی برای آن در نظر گرفت اما به طور کلی درمان بواسیر شامل موارد زیر می گردد:
- اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی
- درمان دارویی
- درمان های غیر جراحی
- جراحی
در درمان بواسیر صرف نظر از نوع و شدت آن اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی بسیار حیاتی است. پیشگیری از یبوست و تقویت حرکات روده در وهله اول با مصرف سبزیجات، میوه، نوشیدن مایعات و ورزش امکان پذیر است، اما در صورت نیاز درمان دارویی نیز تجویز می گردد. درمان دارویی بواسیر شامل داروهای خوراکی و موضعی می شود که برای درمان بواسیر با درجه و شدت پایین مفید است.
سایر درمان ها شامل اسکلروتراپی، بستن نوار لاستیکی (دردناک با ریسک عود بالا)، رادیو فرکانسی، لیزر درمانی (کاملا بدون درد و نقاهت) و لیزر پرتوان (بدون عود و بازگشت نقاهت بسیار کوتاه) می گردد.
در درمان بواسیر جراحی کلاسیک آخرین خط درمانی است که برای بیمارانی که به درمان های بالا پاسخ نمی دهند تجویز می گردد. در این زمینه هموروئیدکتومی از تکنیک های رایج محسوب می گردد که طی آن پزشک اقدام به برداشتن بافتن هموروئیدی می کند.
سخن پایانی
درمان بواسیر در مراحل ابتدایی آن بسیار راحت است. این بیماری در صورت عدم مراقبت و تکمیل نکردن روند درمانی میل به بدتر شدن دارد. بنابراین توصیه می شود در صورت ابتلا نکات مراقبتی و درمانی را مد نظر قرار دهید مخصوصا اصلاح سبک زندگی که می تواند تاثیر بسزایی در درمان و پیشگیری از بازگشت انواع بواسیر داخلی و خارجی داشته باشد. در حال حاضر لیزر بواسیر بهترین و پیشرفته ترین روش درمانی برای بیمارانی است که به درمان های دارویی و خانگی این بیماری پاسخ نمی دهند.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hemorrhoids/symptoms-causes/syc-20360268
