شقاق مقعد یا فیشر در زنان باردار

توضیحات خانم دکتر زهرا سعادتی متخصص جراحی و لیزر درباره شقاق در بارداری

فیشر یا شقاق مقعد بیماری مزمنی است که معمولاً در افراد جوان‌ تر دیده می‌شود؛ بخصوص زنانی که باردار هستند یا دوران بعد از بارداری را تجربه می‌کنند. این بیماری به صورت یک زخم کهنه و خوب نشدنی است که معمولاً لبه‌ های برجسته و کف سفیدی دارد که حالت زخم آن به صورت تکمه پوستی نمایان گر می‌شود.

شقاق با سوزش و درد شدید در حین دفع و یا یکی دو ساعت بعد از دفع بروز می‌کند و حتی ممکن است در حین دفع چند قطره خون روشن نیز خارج شود که این هم حکایت از بیماری شقاق است.

از سوی دیگر ممکن است بیمار در حین دفع هیچ مشکلی نداشته باشد، اما بعد از آن تا چند ساعت در ناحیه مقعد دچار درد و سوزش باشد. همچنین احتمال بروز همورویید  نیز در دوران بارداری افزایش می یابد که در زیر به اختصار توضیح داده خواهد شد . شقاق یا فیشر در قسمت خلفی شایع تر از بخش قدامی می باشد زیرا خونرسانی این بخش ضعیف تر است.

شقاق های مقعدی در دوران بارداری اساسا به علت یبوست است. برای جلوگیری از یبوست مادر نیاز به داشتن رژیم سالم دارد. اگر شقاق دردناک باشد،ضد التهاب و آنتی بیوتیک ها برای کاهش درد و عفونت تجویز خواهد شد. همچنین برای خونریزی داروهایی وجود دارد که برای مادر و نوزاد مناسب هستند.

هموروئید و شقاق در بارداری

هموروئید در دوران بارداری شایع تر است هموروئید و فیشر در بارداری بخصوص سه ماهه سوم شایع است.بعضی از خانم ها هموروئید و یا شقاق را برای اولین بار در بارداری تجربه می کنند. اگر شخصی قبل از بارداری مبتلا به یکی از بیماری های نشیمنگاه باشد در حین بارداری مجددا عود می کند.
گاهی ممکن است هموروئید و فیشر در مرحله دوم زایمان به علت زور زدن بروز کرده که این شکایت شایع بعد از  زایمان است.

در بیش تر موارد هموروئید هایی که در طی بارداری ایجاد شده اند بعد از زایمان بهبود می یابند خصوصا اگر از یبوست اجتناب شود. اگر که شقاق مزمن در نواحی غیر از خط وسط دیده شود می تواند نشانه بیماری های دیگری همچون کرون، ایدز، سیفلیس، سل و یا لوسمی باشد.

خونریزی مقعد در بارداری

ترک خوردگی های پوست مقعد باعث خونریزی از مقعد می شود . این ترک خوردگی های دردناک در پوست مقعد به دلیل دفع دشوار مدفوع و یبوست می باشد و در دوران بارداری  طبیعی است. خونریزی مقعد در بارداری سبب پایین آمدن هموگلوبین خون و در نتیجه کم خونی می شود

ترشح هورمون پروژسترون و یبوست در زنان باردار

یبوست در زنان باردار بسیار شایع است. به این دلیل که دوران بارداری مصادف است با زمانی که هورمون‌ های مختلفی از جمله پروژسترون در زنان باردار ترشح می‌ شود و این خود زمینه‌ ساز یبوست مزاج است. از سوی دیگر ممکن است به دلیل فشار سر بچه به سایر نواحی معده و روده که سبب تنگ شدن جای معده می‌ شود، زنان باردار مبتلا به یبوست شوند.

تغذیه نامناسب، یکی دیگر از دلایل ابتلا به یبوست در دوران بارداری است. به این نحو که ممکن است زن باردار بیش از میزانی که بدنش کالری نیاز دارد مواد غذایی مصرف کند و از طرفی به دلیل بارداری، فعالیت‌های کم تری را انجام دهد و همین امر نیز عاملی است برای ابتلا به یبوست.

علاوه بر این در دوران پس از بارداری و شیردهی هم عموماً به دلیل توجه بیش تر مادران بیش تر به نوزاد، آب بدن مادر کم شده و به واسطه شیردهی و عدم نوشیدن مایعات کافی، مادران دچار یبوست و در پی آن مبتلا به بیماری‌ های مقعدی می‌ شوند.

یبوست در بارداری

یبوست در بارداری شایع هست و با عوارضی نظیر هموروئید و بی اشتهایی و افسردگی همراه است.
فعالیت فیزیکی و تحرک باعث کاهش یبوست می شود.

استرس نیز باعث تشدید و افزایش یبوست می شود.برای درمان یبوست این نکات را رعایت کنید :

• بعد از بیدار شدن از خواب یک لیوان آب ولرم بنوشید.
• روزانه هشت لیوان آب بنوشید.
• هر روز سالاد میل کنید.
• از مصرف آجیل چیپس و پفک اجتناب کنید.
• غذاهای فست فود کالباس و سوسیس بشدت یبوست آور هستند از آن ها بپرهیزید.
• هر روز میوه بخورید یا دو لیوان آب میوه بنوشید.
• تحرک داشته باشید . ساعت های طولانی را صرف تماشای تلویزون یا بازی های کامپیوتری نکنید.
• هر روز نیم ساعت پیاده روی کنید.
• ده عدد آلو و ده عدد انجیر خشک را دو ساعت در آب خیسانده و میل کنید.
• روزی سه قاشق روغن زیتون بخورید.
• اگر با رعایت موارد بالا باز هم یبوست داشتین با تجویز پزشک داروی ملین استفاده کنید.
• هرگز نگذارید یبوست بیش از سه روز طول بکشد و گرنه دچار هموروئید (بواسیر) یا سایر بیماری های مقعدی همچون شقاق می شوید.
• برای پیشگیری از ابتلا به هموروئید از توالت فرنگی استفاده کنید. مدت طولانی سر توالت ننشینید و زیاد زور نزنید.

چرا هموروئید و فیشر در بارداری شایع تر است؟

رشد رحم در طی دوران بارداری سبب فشار روی ورید های لگن و اندام  تحتانی شده و برگشت خون از نیمه تحتانی بدن کند تر می شود که این سبب ورم و متسع شدن عروق می گردد

یبوست در دوران بارداری بسیار شایع است و همین امر منجر به بروز هموروئید و شقاق در دوران بارداری می گردد.

افزایش هورمون پروژسترون در طی بارداری سبب شل شدن و ورم کردن دیواره عروق وریدی می شود. پروژسترون نیز سبب آهسته شدن حرکت دستگاه گوارش می شود.

پیشگیری از هموروئید و فیشر در دوران بارداری

خانم ها در طی دوران بارداری مستعد هموروئید هستند ولی این غیرقابل اجتناب نیست. در اینجا توصیه هایی  برای پیش گیری از هموروئید برای شما ذکر می کنم:

اولین و مهم ترین راه اجتناب از یبوست است ( ازطریق داشتن رژیم پرفیبر؛ آب حداقل ۱۰-۸ لیوان در روز ؛ ورزش منظم حتی حداقل در حد یک پیاده روی کوتاه)

وقتی احساس دفع دارید آن را به تاخیر نیاندازید.

روزانه حرکات ورزشی کگل را انجام دهید.

این ورزش باعث افزایش جریان خون منطقه لگن و مقعد و کاهش فشار هموروئید می شود. این ورزش هم چنین باعث افزایش تون عضلات اطراف واژن و مجرای ادرار  و در نتیجه بهبود بدن بعد از زایمان می شود. در این ورزش باید عضلات ناحیه کف لگن به سمت بالا جمع شود طوری که مثلا شما می خواهید از دفع ادرار یا گاز جلوگیری کنید. روزانه باید چندین بار این ورزش را تکرار کنید. در طی این ورزش نباید عضلات شکم یا قفسه سینه منقبض شود؛ برای این می توانید دست روی ناف خود بگذارید در طی این ورزش نباید ناف حرکت کند یا جابجا شود.

از ایستادن و نشستن طولانی اجتناب کنید. اگر شغلتان نشسته است هر ساعت چند دقیقه ایستاده و حرکت کنید. در منزل هنگام استراحت؛ مطالعه و نگاه کردن تلویزیون به پهلوی چپ دراز بکشید تا فشار از روی عروق لگنی برداشته شود

آیا بوتاکس برای درمان شقاق در دوران بارداری مناسب است؟

طبق بررسی ها و آزمایشات انجام شده استفاده از سم بوتولینوم یا بوتاکس در دوران بارداری، به خاطر اثرات جبران ناپذیر بوتاکس هم چون ایجاد ناهجاری های مختلف بر روی جنین توصیه نمی شود و مناسب نیست. اما روش درمان شقاق با بوتاکس بعد از زایمان برای بیمارانی که امکان جراحی و لیزر ندارند توصیه شده است.

برای بهبودی شقاق و همورئید در بارداری چه کنیم؟

یک پک یخ با یک پوشش نرم روی محل گرفتار گذاشته و روزی چند بار این کار را تکرار کنید. روزی چند بار در لگن آب گرم برای بهبود درد بنشینید.

برای دستمال توالت از دستمال بدون عطر ؛ سفید رنگ و نرم استفاده کنید. استفاده از دستمال مرطوب بهتر است.

در صورت تشدید بیماری حتما با پزشک خود برای مصرف داروهای موضعی مشورت کنید زیرا بیش تر این داروها را بیش تر از یک هفته نمی توان استفاده کرد.

تجویز پماد شقاق و رژیم غذایی مناسب بهترین روش درمان شقاق در دوران بارداری می باشد.

تاثیر تمرینات کگل

انجام تمرینات کگل باعث جلوگیری از ابتلا به همورویید و پیشگیری از افتادگی رحم و مثانه، کاهش تکرر ادرار و دفع ناگهانی آن، از پیشگیری از کاهش لذت جنسی و تأثیر زیاد در ترمیم سریع محل اپیزیوتومی بعد از زایمان. اگر در دوران بارداری این تمرینات انجام شود در اواخر بارداری مادر احساس فشار و درد در لگن خود نخواهد داشت

شقاق مقعد و آبسه مقعدی

آبسه مقعدی یکی دیگر از بیماری‌ های این ناحیه است که می تواند بر اثر شقاق مزمن ایجاد شود. این بیماری همراه با تورم و قرمزی و درد در ناحیه مقعد و همراه با تب و لرز است.  گاهی آبسه سر باز می‌کند و بیمار چرک و خون را می‌ تواند مشاهده کند. معمولاً آبسه در ۵۰ درصد موارد به سمت فیستول پبشروی کرده و ممکن است بیمار در طولانی‌ مدت شاهد خروج چرک و خون باشد.

این بیماری نیازمند عمل جراحی شقاق، آبسه و فیستول به طور همزمان است. روش استاندارد درمان آبسه مقعدی جراحی است که بهترین نوع جراحی آبسه مقعدی با لیزر است. هرچند که عمل جراحی و لیزر در دوران بارداری انجام نمی شود اما بیمار می تواند بعد از زایمان از این روش سود ببرد.

احساس درد و سوزش و خارش مقعد

سوزش و خارش مقعد می تواند علل مختلفی داشته باشد که در مراحل اولیه ممکن است به دلیل یبوست،  پوشیدن لباس های تنگ یا پلاستیکی،  بیماری های گوارشی و کرمک و یا انواع قارچ باشد. نسبت به درمان و رفع این علائم در همان مراحل اولیه اقدام کنید در غیر این صورت  علایم پیشرفت کرده و بیماری به انواع پیشرفته تر تبدیل خواهد شد.

هزینه و قیمت درمان شقاق در بارداری

برای دریافت دارو و ویزیت اولیه بیمار یک بار هزینه ویزیت متخصص جراحی را پرداخت می کند و در صورتی که نیاز به جراحی با لیزر و یا لیزر درمانی شقاق داشته باشد از 5 میلیون تومان به بالا هزینه درمان شقاق با لیزر خواهد بود.