درمان فیستول مقعدی

یک فیستول مقعد یک حفره آلوده است که پر از غده در نزدیکی آنوس یا رکتوم است. نود درصد از فیستول ها نتیجه عفونت حاد در غدد داخلی آنس است. بنابراین درمان فیستول مقعدی مستلزم جلوگیری و درمان این غدد چرکی است. به علاوه تخریب جدار فیستول مقعدی و خشک کردن آن از اصول اولیه درمان این بیماری است. گاهی اوقات باکتری ها، مواد مدفوع یا مواد خارجی ممکن است غده و تونل مقعدی را در بافت اطراف انس و یا مقعد زخمی کنند.

جایی که ممکن است در حفره به نام آبسه جمع آوری شود. یک فیستول مقعد (که معمولا به نام فیستول آنال نامیده می شود) اغلب نتیجه یک آبسه قبلی یا فعلی است. (باید دقت داشت این بیماری با کیست مویی و هموروئید فرق‌های زیادی دارد.)

علت فیستول مقعدی

علت به وجود آمدن فیستول مقعدی معمولا به دنبال از بین رفتن بافت به علت گسترش آبسه و عفونت زمینه ی و گسترش عفونت ناشی از پارگی در مجرای مقعدی گاهی در نتیجه عواملی چون:

• ضربه
• عفونت راست روده
• سرطان و اشعه درمانی ایجاد می شود.

فیستول مقعد در ۵۰٪ بیماران مبتلا به آبسه مقعدی اتفاق می افتد. جالب است بدانید که آبسه مقعدی درمان نشده تا 80 درصد احتمال بروز فیستول مقعدی را بالا می برد. آناتومی عادی مقعد شامل غدد کوچکی است که در داخل آنزیم قرار دارد. فیستول مقعدی تونلی است که زیر پوست تشکیل می شود. غدد آلوده به آبسه را به آبسه مجاور خود متصل می کند. فیستول می تواند با آبسه یا بدون آن موجود باشد. ممکن است فقط به پوست در نزدیکی دهانه مقعد متصل شود.

معمولا فیستول به دنبال یک آبسه ( دمل ) اطراف مقعد به وجود می آید. معمولا آبسه نیاز به تخلیه اورژانس با لیزر یا جراحی داشته و در ۵۰ درصد موارد به دنبال درمان سنتی آبسه بیمار دچار فیستول می گردد. بنابراین لیزر آبسه مقعدی نسبت به دیگر روش های درمان ارجح است.

در سراسر روده بزرگ و در نزدیکی مقعد غده هایی وجود دارند که مثل غده های عرق موادی ترشح می‌کنند. دهانه این غده ها به داخل روده باز می شود و ترشحات آن از این طریق به داخل روده بزرگ تخلیه می گردد. علامت اصلی آن ترشح چرکی طولانی مدت از یک سوراخ و گاهی چند سوراخ از اطراف مخرج می باشد. بنا به تعریف یک فیستول باید حداقل ۲ دهانه داشته باشد که به وسیله یک مجرای تو خالی به یکدیگر متصل می شوند.

شناخت انواع فیستول مقعدی

اکثر فیستول های مخرج از غدد مترشح بلغم مستقر در کانال مخرج منشا می گیرند. این غدد اول عفونی می شوند و سپس عفونت به آبسه منجر می شود و وقتی که آبسه باز یا پاره شود فیستول پدید می آید که ممکن است زیر پوستی ـ زیر مخاطی ـ داخل عضلانی و یا زیر عضلانی باشد. فیستول می تواند قدامی یا خلفی و یا منفرد یا مرکب یا نعل اسبی باشد. فیستول مقعدی باعث می شود محتویات میکروبی داخل روده بزرگ از طریق مجرا به زیر پوست انتقال پیدا کنند و هر از گاهی باعث عفونت یا ترشح یا آبسه یا ایجاد حالتی مثل جوش چرکی گردد که باعث ترشح و درد می شود و بعد از تخلیه ترشحات درد فروکش می کند .

• فیستول کور: مجرا با انتهای بسته.
• فیستول کامل: مجرا با ورودی و خروجی.
• فیستول ناقص: فیستول با یک سوراخ از پوست به درون بدن ولی به هیچ اندامی وصل نشده.

روش های درمان فیستول مقعدی

معمولا وقتی که بیمار دچار بیماری فیستول مقعد می شود از مقعدش چرک ترشح می کند حال بیماری فیستول مقعد چیست و چگونه فیستول مقعد را می توان درمان کرد. آبسه انورکتال ناشی از عفونت و آسیب ناحیه کریپتوگلندولار اپیتلیوم در کانال مقعد است. اعتقاد بر این است که اسفنگتر داخلی مقعد به عنوان یک سد در مقابل ورود عفونت عمل می کند و از ورود عفونت از لومن روده به بافت های عمیق جلوگیری می کند. در صورتی که عفونت از این سد عبور کند منجر به بروز آبسه عمیق همراه با فیستول می شود و از آبسه سطحی به آبسه عمقی تبدیل می شود.

لیزر فیستول مقعدی

همانطور که قبلا اشاره شد لیزر فیستول مقعدی با لیزر پرتوان یکی از امن ترین و بهترین روش های جراحی فیستول مقعدی می باشد. با بهره گیری از فواید لیزر جراحی توسط بهترین متخصص جراحی و لیزر فیستول می تواند از عود این بیماری جلوگیری کنید. همچنین دوره نقاهت بسیار کوتاه و چشمگیری را تجربه کنید. ممکن است لیزر درمانی فیستول با لیزر کم توان نیز بعد از جراحی با لیزر پیشنهاد شود. اما معمولا لیزر کم توان نقش کم رنگی در درمان فیستول مقعدی با لیزر دارد.

عمل جراحی فیستول مقعدی

عمل جراحی فیستول مقعدی که در اولویت بعد از لیزر قرار دارد با وسایلی مثل تیغ جراحی (چاقوی جراحی) یا کوتر انجام می شود. مسلما جراحی با تیغ ظرافت جراحی با لیزر را ندارد و بیمار درد و خونریزی شدیدی را حتی تا ماه ها بعد از جراحی با تیغ تجربه می کند. در عمل جراحی با کوتر نیز بافت سوزانده می شود. تکنولوژی کوتر برق است و ظرافت و دقت تکنولوژی لیزر را ندارد. به علاوه لیزر نه تنها بافت را مثل کوتر نمی سوزاند بلکه محل برش را همزمان ترمیم هم می کند. بنابراین بعد از عمل جراحی فیستول مقعدی با کوتر بیمار سوزش زیادی را تا مدت ها بعد از جراحی احساس خواهد کرد. توصیه می شود اگر در شهرستان هستید و در شهر خود دسترسی به متخصص جراحی و لیزر ماهر در جراحی با لیزر ندارید حتما به تهران مراجعه کنید و از انجام عمل جراحی سنتی فیستول تا حد امکان خودداری کنید.

فیستولوتومی

یکی از روش هایی که از آن استفاده زیادی برای درمان فیستول می کنند فیستولومی می باشد، بعد از تشخیص فیستول مقعدی و مسیرهای آن، در این روش یک برش در محل فیستول ایجاد می کنند و آسیب هایی را که در آن قسمت ایجاد شده است را از ناحیه برمیدارند.

تکنیک استن

یکی از روش های درمان فیستول که بسیار قدیمی می باشد این روش می باشد که سنتی است. در این روش از موی دم اسب و یا کتان استفاده می کنند. موی دم اسب را با نخی به مقعد متصل می کنند تا چرک هایی که درون آن می باشد تخلیه شود. این روش برای افرادی که کنترل مدفوع هم ندارند و ناحیه مقعد به طور شدیدی درگیر فیستول شده است روش مناسبی می باشد. این یک روش درناژ یا تخلیه چرک محسوب می شود. امزوره افراد اهمین بیشتری به سلامت خود می دهند و کمتر کسی به این درجه از بیماری فیستول می رسد که قابل جراحی و لیزر نباشد.

روش فلپ آدوانسمنت

این روش برای افرادی به کار می رود که فیستول آنها بسیار پیچیده می باشد. در این روش قسمتی از بافت پوستی که در اطراف مقعد وجود دارد برداشته می شود و جدار فیستول را تخریب می کنند. این روش چندان تضمینی نمی باشد. احتمال عود فیستول در این روش بالا است.

پلاگین بیولوژیکی

در این روش از پلاگین استفاده می کنند و آن را به سر داخلی فیستول متصل می سازند. اگر می خواهید از این روش استفاده کنید باید ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری شوید. به طور کلی باید بدانید امروزه یکی از بهترین روش های درمان فیستول لیزر می باشد که بسیاری از افراد دیگر از روش های قدیمی استفاده نمی کنند و درمان خود را با لیزر انجام می دهند.

فواید لیزر در درمان فیستول مقعد

لیزر در هنگام برش و برداشتن تگ پوستی انتهای عصب بریده شده را ترمیم می کند و در نتیجه بیمار بعد از عمل درد نداشته یا درد بسیار کمی دارد. لیزر عروق کوچک بریده شده در هنگام عمل را ترمیم می کند و در نتیجه خونریزی موقع عمل کاهش می یابد عمل بطور سر پایی و بدون بیهوشی انجام می شود. بیمار بازگشت سریع تر به محیط کار و زندگی خود را دارد. با لیزر می توان تمام انواع همورویید و شقاق و فیستول را همزمان درمان کرد.

لیزر باعث کاهش عفونت محل عمل می شود زیرا محل عمل را استریل می کند و انتقال بیماری های ویروسی از جمله هپاتیت و ایدر به صفر می رسد. هنگام عمل لیزر به بافت اطراف صدمه نمی زند و مانند کوتر باعث نکروز نمی شود به همین علت درد بعد از عمل کاهش داشته و به اسفنکتر مقعد آسیبی وارد نمی شود و باعث کاهش عارضه بی اختیاری مقعد می شود.

مراقبت بعد از جراحی فیستول و آبسه مقعدی

پس از تخلیه و خشک کردن چرک لازم است که بیمار ۳ تا ۴ مرتبه و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه در لگن آب گرم حاوی چند قطره بتادین بنشیند تا محل چرک ضدعفونی شود و پس از خشک کردن موضع، آن را پانسمان کند.

این کار تا رفع کامل التهاب که حدود دو هفته است ادامه می یابد. اگر التهاب شدید باشد، بر اساس نظر پزشک جراح، آنتی بیوتیک تزریقی یا خوراکی نیز برای بیمار تجویز می شود. در صورت وجود درد ناشی از برش، می توان از داروی مسکن استفاده کرد. معمولا التهاب پس از حدود یک هفته فروکش خواهد کرد. بهترن روش جهت تخلیه و خارج کردن آبسه استفاده از لیزر است زیرا لیزر به بافت سالم اطراف صدمه نمی زند و مسلما ناحیه برش داده شده با لیزر خیلی سریعتر بهبود پیدا می کند.

اگر فیستول مقعدی درمان نشود

اگر فیستول مقعدی درمان نشود باعث می شود که علائم عفونت گسترش پیدا کند و عفونت در بدن پخش شود. در صورت شدید شدن عوارض فیستول مقعدی، باید بافت های مرده در اطراف محل آبسه و فیستول را برداشت.
عدم درمان به موقع فیستول و آبسه در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری قند یا افرادی که توان جسمی کمی دارند، می تواند عوارض ناگواری مثل خطر جانی هم داشته باشد.

معمولا فیستول ها از آبسه ها ی درمان نشده ایجاد می شوند. درمان نشدن به موقع فیستول منجر به ایجاد فیستول های متعدد می شود و حتی طول فیستول بلندتر می شود و متعاقبا جراحی وسیع تری را بیمار متحمل می شود و طول درمان بیماری بیشتر خواهد شد. فیستول ها عفونی هستند و اگر درمان نشوند عفونت به دیگر نقاط بدن سرایت می کند. سپسیس یا سپتیسمی نیز یکی دیگر از عوارض خطرناک فیستول می باشد. از جمله عوارض سپسیس نیز می توان به شوک سپتیک یا همان شوک عفونی نیز اشاره کرد.

عود آبسه و فيستول مقعدی

٣٥. پيك شيوع آبسه مقعد در ٤٠ سالگي استدرصد آبسه ها يا فيستول های مقعد عود مي كنند. سن جرانتر از ٤٠ سال مهمترين فاكتور عود در ٣٨ ماه اول بعد از عمل آبسه هستند. عود آبسه در بيماران جوانتر از٤٠ سال دو برابر است. زمان تخليه آبسه با عود آن ارتباط مستقيم دارد يعني هرچه زودتر اقدام به تخليه آبسه شود عود آن كاهش ميابد و در بيماراني كه ديرتر اقدام به مراجعه و تخليه آبسه مقعد مي كنند عود بيشتر است. مردان ٤-٢ برابر بيشتر به فيستول بعد از آبسه دچار مي شوند. سيگار احتمال عود آبسه و فيستول را بيشتر مي كند.

هزینه درمان فيستول مقعد

با توجه به نوع درمان و نوع عمل جراحی فیستول مقعدی هزینه درمان متفاوت خواهد بود. معمولا درمان با لیزر فیستول مقعدی هزینه بالاتری نسبت به دیگر روش ها دارد اما به صرفه تر است. در عمل جراحی فیستول به خصوص فیستول های پیشرفته احتمال عود و عمل مجدد بسیار بالاست و بیمار از لحاظ روحی و مالی متضرر می شود. اگر به فیستول مقعدی پیشرفته مبتلا می باشید توصیه می کنم برای صرفه جویی در وقت و هزینه درمان فیستول به یک متخصص جراحی و لیزر ماهر مراجعه کنید تا به طور تضمینی و در یک جلسه درمان فیستول انجام شود.

سوالات متداول درمان فیستول مقعدی

1-آیا فیستول مقعدی خود به خود و با مرور زمان درمان می شود؟

خیر. تراشه های فیستول باید جراحی و برداشته شوند زیرا خود به خود درمان نمی شود. اگر مدت زمان طولانی درمان نشده باشد، خطر ابتلا به عفونت های سیستمیک و حتی سرطان مقعد وجود دارد.

2-آیا مي توان عمل فيستول و آبسه را همزمان انجام داد؟

اگر سوراخ داخلي فيستول مشخص بوده و پايين باشد بهتر است هنگام تخليه آبسه فيستول نيز عمل شود تا از عمل مجدد جلوگيري شود. اما اگر آبسه وسيع باشد و سوراخ داخلي مشخص نباشد يا بالا باشد بهتر است دستكاري نشود تا بيمار دچار عارضه بي اختياري نشود.

3-آیا درمان فیستول مقعدی بازگشت دارد؟

اگر با جراحی سنتی انجام شود و مراقبت های بعد از عمل را رعایت نکنید احتمال بازگشت وجود دارد. اما با لیزر ناحیه ای که لیزر شده بازگشت نخواهد داشت توصی می شود بعد از جراحی و لیزر فیستول همیشه ناحیه را تمیز نگه دارید و از غذاهای پر فیبر استفاده کنید تا دچار یبوست و در ادامه بازگشت بیماری فیستول مقعد نشوید.

4-چقدر طول می کشد زخم جراحی فیستول مقعدی مداوا شود؟

اگر عمل جراحی فیستول و آبسه با لیزر باشد از روز دوم به بعد زخم فیستول و آبسه بسیار کوچک می شود و رو به محو شدن می رود. تمامی زخم ها بین ۱۰ تا ۱۴ روز به طور نرمال و در افراد عادی با سرعت بهبودی متوسط کاملا باید محو شود.

5-درمان فیستول مقعدی در طب سنتی چگونه است؟

گاها استفاده از زردچوبه و سیر برای کاهش عفونت فیستول و استفاده از عسل و آلوورا برای ترمیم زخم جراحی یا لیزر فیستول توصیه می شود. درمان قطعی فیستول مقعدی در طب سنتی امکانپذیر نیست. شما با استفاده از گیاهان دارویی و طب سنتی می توانید نسبت به تسکین موقت درد فیستول یا کمک به کاهش دوره نقاهت بعد از جراحی یا لیزر فیستول مقعدی کمک کنید. هرچند که توصیه می شود هیچ داروی گیاهی و روش سنتی را بدون تایید پزشک معالج خود به کار نبرید.

6-آیا عنبرنسا برای درمان فیستول مقعدی کاربرد دارد؟

فیستول مقعدی یک بیماری جدی و پیشرفته است که به درمان با عنبرنسا یا دیگر روش های گیاهی و خانگی پاسخ نمی دهد. برای درمان فیستول مقعدی حتما به متخصص مراجعه کنید تا دچار عوارض جبران ناپذیر این بیماری نشوید. عدم درمان تخصصی و استفاده از عنبرنسا و روش های خانگی می تواند منجر به شوک عفونی بیمار نیز شود.

7-برداشتن نخ فیستول به چه شکل است؟

برداشتن نخ فیستول توسط بیمار یا پزشک انجام نمی شود. این نخ به مرور زمان از ناحیه جدا می شود و اصلا نباید دستکاری یا کنده شود.

8-ترشحات چرکی بعد از عمل فیستول چگونه است؟

بسته به این که جراحی شما با لیزر پرتوان انجام شده باشد یا با تیغ جراحی ترشحات چرکی بعد از عمل فیستول شما ممکن است بین 10 روز تا دو ماه ادامه یابد. اما نکته مهم این است که ترشحات دائم رو به کاهش باشد و ترشحات و التهاب و درد بعد از عمل افزایش پیدا نکند. در غیر این صورت بیمار دچار عود و عفونت می گردد.