ترشحات مقعدی | علت، علائم و روش‌های درمان
ترشحات مقعدی یکی از مشکلات رایج گوارشی و مقعدی است که می‌تواند رنگ‌ها و علائم مختلفی داشته باشد. این مشکل گاهی نشانه یک بیماری ساده و بی‌خطر است و گاهی هم علامتی از یک عارضه جدی مانند فیستول یا بیماری التهابی روده. در این مقاله به طور کامل علت ترشحات مقعدی بر اساس رنگ، علائم همراه و روش‌های درمان آن را بررسی می‌کنیم.
ترشحات مقعدی همیشه نشانه بیماری جدی نیستند، اما اگر همراه با درد، خونریزی، تب، کاهش وزن یا تغییر اجابت مزاج باشند، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند. تشخیص زودهنگام می تواند از بروز عوارض جدی مثل فیستول یا آبسه جلوگیری کند.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
ترشحات مقعدی چیست؟
ترشحاتی که از ناحیه مقعد خارج می‌شوند معمولاً به شکل مایع زرد، سفید، شفاف یا گاهی خونی دیده می‌شوند. این ترشحات می‌توانند ناشی از مشکلات ناحیه مقعد یا بیماری‌های روده و دستگاه گوارش باشند. علائمی مثل درد، خارش، تورم اطراف مقعد، دفع چرک یا خون و ایجاد توده می‌توانند همراه این ترشحات دیده شوند.
علت ترشحات مقعدی چیست؟
در اینجا به ۷ علت اصلی ترشحات مقعدی اشاره می کنیم و در ادامه توضیح می دهیم که متخصص جراحی چطور می تواند علت دقیق بیماری را تشخیص دهد.
۱. آبسه مقعدی: آبسه نوعی تجمع چرک در اطراف مقعد است که باعث درد شدید، تورم و ترشحات چرکی بدبو می‌شود. درمان اصلی آن جراحی و تخلیه عفونت است.
۲. فیستول مقعدی: فیستول یک کانال غیرطبیعی بین روده و پوست اطراف مقعد است که معمولاً بعد از آبسه درمان نشده ایجاد می شود. این بیماری با ترشحات عفونی و مزمن شناخته می شود و نیاز به عمل جراحی دارد.
۳. شقاق مقعدی (Anal fissure): شقاق یا ترک مقعدی اغلب به دلیل یبوست و مدفوع خشک یا اسهال طولانی ایجاد می شود. علائم آن شامل درد، خونریزی، سوزش و گاهی ترشح عفونی است.
۴. بواسیر (هموروئید): بواسیر داخلی یا خارجی با ایجاد توده در روده یا اطراف مقعد، می‌تواند باعث ترشح مخاط، خون یا مایعات عفونی شود. یبوست، اسهال و فشار زیاد حین دفع، مهم‌ترین علت بروز آن هستند.
۵. بیماری‌های روده و گوارش: این دسته از بیماری های گوارشی را در سه دسته کلی در نظر می گیریم:
- بیماری التهابی روده (IBD): شامل کرون و کولیت اولسراتیو که باعث تب، اسهال، خونریزی و ترشحات مقعدی می‌شوند.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): ممکن است با ترشحات شفاف، نفخ و درد شکمی همراه باشد.
- مشکلات صفرا و پانکراس: می‌توانند باعث ترشحات زرد، نارنجی یا چرب شوند.
۶. زگیل تناسلی و عفونت های ویروسی: زگیل‌های تناسلی (HPV) و ضایعات پوستی ویروسی می‌توانند باعث ترشح بی‌رنگ یا زرد همراه با خارش و برآمدگی شوند.
۷. عفونت های تناسلی: گاهی ترشحات زیاد از واژن یا مجرای ادرار به ناحیه مقعد منتقل می‌شوند و بیمار تصور می‌کند که ترشح از مقعد دارد.
ترشحات مقعدی بر اساس رنگ چه معنایی دارند؟
همانطور که در بالا اشاره شد ترشحات مقعدی ۷ علت اصلی دارند. اما اگر رنگ ترشحات را هم در نظر بگیریم می توانیم تشخیص دقیق تری از علت ترشحات داشته باشیم.
- زرد یا سبز: معمولاً نشانه عفونت، آبسه یا فیستول.
- سفید یا شفاف: بیشتر به علت مخاط روده یا سندرم روده تحریک‌پذیر.
- قرمز یا صورتی: علامت خونریزی یا زخم در ناحیه مقعد.
- نارنجی یا قهوه‌ای: می‌تواند به رژیم غذایی، مشکلات صفراوی یا سوءهاضمه مربوط باشد.
آزمایش‌های تشخیص ترشحات مقعدی
برای مشخص کردن علت دقیق، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- آزمایش مدفوع و کشت مدفوع
- آزمایش خون (CBC، CRP، ESR)
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی
- سونوگرافی پرینه یا MRI فیستول
- تست آلرژی یا عدم تحمل غذایی
درمان ترشحات مقعدی
هر یک از بیماری هایی که با علامت ترشح مقعدی شناسایی می شود یک روش درمان منحصر به خود را دارد. به همین دلیل تشخیص دقیق و اقدام به موقع برای درمان ترشحات مقعدی بسیار ضروری است. حتی اقدام به موقع می تواند بیمار را از جراحی های سخت و طاقت فرسا نجات دهد. بنابراین علائم را جدی بگیرید و برای درمان پزشکی و تخصصی به موقع اقدام کنید.
- آبسه و فیستول: نیازمند جراحی و تخلیه چرک.
- هموروئید و شقاق: در مراحل اولیه با رژیم پر فیبر، دارو و تغییر سبک زندگی درمان می‌شوند و در موارد شدیدتر ممکن است جراحی یا لیزر هموروئید و شقاق لازم باشد.
- IBD و IBS: نیازمند درمان دارویی طولانی مدت تحت نظر پزشک.
- عفونت‌ها: درمان با آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدقارچ یا داروهای ضدانگل.
- پیشگیری: رعایت بهداشت، تغذیه سالم، مصرف آب کافی و فعالیت بدنی.
ترشحات مقعدی همیشه نشانه بیماری جدی نیستند، اما اگر همراه با درد، خونریزی، تب، کاهش وزن یا تغییر اجابت مزاج باشند، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند. تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض جدی مثل فیستول یا آبسه جلوگیری کند.
سوالات متداول درباره ترشحات مقعدی (FAQ)
۱- آیا ترشحات مقعدی نگران کننده است؟
اگر همراه با درد شدید، خونریزی، تب، کاهش وزن یا تغییر طولانی مدت در اجابت مزاج باشد، باید سریع به پزشک مراجعه کنید.
۲- آیا ترشحات مقعدی همیشه نشانه بیماری جدی است؟
خیر. گاهی فقط ناشی از مخاط طبیعی روده یا تغییرات غذایی است، اما در موارد عفونی، بروز هموروئید یا بواسیر یا فیستول و آبسه نیاز به درمان پزشکی دارد.
۳- رنگ ترشحات مقعدی چه چیزی را نشان می‌دهد؟
- زرد/سبز → عفونت یا آبسه
- سفید/شفاف → مخاط روده یا IBS
- قرمز → خونریزی یا زخم
- نارنجی/قهوه‌ای → مشکلات صفراوی یا رژیم غذایی
۴- آیا ترشح ادرار از مقعد ممکن است؟
به طور طبیعی خیر، اما در بیماری فیستول رکتووزیکال ممکن است مقداری ادرار از مقعد خارج شود که نیاز به بررسی فوری دارد. اگر ادرار از طریق مقعد خارج شود. این عارضه جدی است و باید با کولونوسکوپی یا MRI بررسی شود.
۵- آیا تغییر سبک زندگی می تواند به درمان ترشحات مقعدی کمک کند؟
بله، مصرف فیبر کافی، آب زیاد، فعالیت بدنی و رعایت بهداشت می تواند بسیاری از مشکلات مقعدی و روده‌ای را کاهش دهد. همچنین خودداری از مصرف الکل و کافئین و خوراکی های صنعتی و فرآوری شده می تواند به کاهش و حتی درمان ترشحات مقعدی کمک کند.
