مزایا و معایب لیزر شقاق

شقاق یا در اصطلاح علمی فیشر زمانی ایجاد می شود که در انتهای روده زخم ایجاد شود. این زخم های دردناک و آزاردهنده به صورت ترک خوردگی های سطحی تا عمیق به وجود می آیند که معمولا با درد و سوزش شدید همراه است.

علت به وجود آمدن این ترک خوردگی ها این است که سیستمی که دفع مدفوع را کنترل می کند ناچار می شود که فعالیت خود را افزایش دهد، این افزایش فعالیت همان زور زدن در هنگام اجابت مزاج است. در اثر این افزایش فعالیت سیاهرگ ها نمی توانند به پوست و مخاط مقعد خون برسانند. در نتیجه زخم و خونریزی در ناحیه مقعد اتفاق می افتد.

هرچقدر یبوست ادامه پیدا کند و طولانی تر شود بر شدت بیماری شقاق افزوده می شود و بیمار مجبور می شود که برای دفع مدفوع زور بزند و بر مقعد فشار آورد. علاوه بر یبوست و داشتن مشکل در اجابت مزاج، اسهال و التهاب روده نیز از دیگر عوامل ایجاد کننده شقاق هستند.

این بیماری می تواند از نوزادان تا افراد مسن را دچار درد و مشکل نماید و محدود به یک گروه سنی خاص و مشخص نیست.

اما مردم معمولا شقاق را با هموروئید اشتباه می گیرند و زمانی که در ناحیه مقعد خود درد را احساس می کنند و خونریزی را می بینند گمان می کنند که هموروئید دارند. تفاوت خونریزی در بیماری هموروئید و شقاق این است که بیماری که هموروئید دارد در هنگام اجابت مزاج خون را فقط بر روی دستمال توالت می بیند، اما بیماری که دچار ضایعه فیشر شده است در هنگام دفع، خون را بر روی کاسه توالت و مدفوع می بیند.

متاسفانه در فرهنگ ما به علت وجود حجب و حیا، بیمارانی که با مشکلات مقعدی مواجه می شوند خیلی دیر به متخصص جراحی مراجعه می کنند و همین امر می تواند موجب طولانی تر شدن درمان و یا حتی وخیم تر شدن آن شود.

روش های متعدد برای درمان فیشر یا شقاق مقعد وجود دارد. در مراحل ابتدایی بیماری یعنی زمانی که هنوز خراشیدگی ها سطحی هستند با دارو و پماد شقاق می شود آن را درمان کرد و نیازی به جراحی نیست. اما نباید هرگز خود درمانی کنیم و بدون مشورت با پزشک اقدام به مصرف دارو و پماد های مختلف کنیم.

اما وقتی که بیماری پیشرفت کند و زخم ها عمیق تر شوند، به اصطلاح در دوره به وجود آمدن شقاق مزمن، پزشک چاره ای جز جراحی نخواهد داشت. البته جراحی به سبک قدیمی که با استفاده از تیغ جراحی و بستری شدن در بیمارستان همراه است همیشه موجب ایجاد ترس و هراس بیمار است.

اما با روش مدرن لیزر درمانی می توان فیشر یا شقاق مقعد را به صورت کامل و قطعی درمان کرد.

مزایای لیزر شقاق

در دهه گذشته مطالعات متعدد بر روی تاثیرات لیزر درمانی شقاق انجام شده است. در یکی از این تحقیقات کلینیکی، بر روی تمام بیمارانی که از بیماری شقاق رنج می برند و به بیمارستان ولی عصر، اراک و ایران مراجعه کرده بودند لیزر شقاق صورت گرفت.

نتایج این پژوهش نشان داد که پس از عمل لیزر بیماران درد بسیار بسیار کمی را احساس می کردند و ناحیه مقعد به طور کامل درمان شده بود و بیماران دیگر نیازی به درمان بیشتر و یا استفاده از تکنیک های جایگزین نداشتند.

زیرا لیزر درمانی یک پروسه درمانی ساده، بدون درد، فاقد تیغ جراحی است و درصد بالایی از بیمارانی که از این روش برای درمان فیشر خود استفاده کرده اند از آن رضایت دارند. این روش به عنوان روشی موثر برای رفع قطعی فیشر مقعدی شناخته شده است.

عوارض و معایب لیزر شقاق

هر روشی به تناسب مزایایی که دارد می تواند معایب و محدودیت هایی نیز داشته باشد. از معایب لیزر شقاق قیمت نسبتا بالای آن است. اگر متخصص جراحی از مهارت و تجربه لازم برخوردار نباشد ممکن است به فرد آسیب برسد و بافت های سالم نیز دچار عارضه شوند.

همچنین اگر متخصص جراحی نتواند به درستی از دستگاه استفاده کند امکان بازگشت بیماری وجود دارد. بنابراین مراجعه به یک متخصص جراحی و لیزر با تجربه و خوش نام در جراحی و لیزر شقاق برای جلوگیری از عوارض لیزر شقاق بسیار حائز اهمیت است.

لیزر شقاق چگونه است؟

اگر لیزر شقاق با لیزر پرتوان دی اکسید کربن و با فیشرکتومی انجام شود حتما باید در کلینیک تخصصی جراحی انجام شود. هرچند که استفاده از لیزر کم توان برای ترمیم زخم شقاق که در چند جلسه انجام می شود نیازی به مراجعه به کلینیک ندارد.

معمولا شقاق مزمن با لیزر کم توان به تنهایی درمان نمی شود و استفاده از هر دو نوع لیزر در درمان این نوع بیماری ضروری است.

روش درمان شقاق با لیزر در این روش به این ترتیب است که ابتدا بیمار خواب عمیق یا بی حسی از کمر می گیرد. سپس طی یک پروسه تخصصی 5 الی 15 دقیقه ای تگ شقاق و زائده های ایجاد شده با لیزر پرتوان برداشته می شود.

سپس لیزر کم توان به محل تابیده می شود و محل برداشتن زخم شقاق دیگر نیازی به بخیه نخواهد داشت. پس از دو ساعت بیمار از کلینیک تخصصی جراحی با لیزر مرخص می شود و یک شب در منزل استراحت می کند. روز بعد از لیزر شقاق می توانید به کارهای روزمره خود برسید. بهتر است تا 3 روز در منزل بمانید و از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید.

مراقبت بعد از لیزر شقاق چگونه است؟

همانطور که اشاره شد لیزر شقاق بدون بخیه انجام می شود. بنابراین نیازی به تعویض پانسمان و نگهداری خاص از زخم و بخیه ندارید. مهمترین مراقبتی که باید بعد از لیزر شقاق در نظر بگیرید نشستن در لگن آب ولرم و کنترل یبوست و اسهال است.

از آنجایی که قبل از عمل برای بیمار شیاف بیزاکودیل تجویز می شود وروده ها کاملا تخلیه می شوند تا 24 ساعت بعد از لیزر شقاق نیازی به دفع مدفوع ندارید.

از آنجایی که اکثر بیماران بعد از دریافت داروی خواب آور یا بیهوشی دچار یبوست می شوند برای بیمار شربت ملین یا پودر ملین تجویز می شود. کم تحرکی بیمار نیز بر تشدید یبوست بی تاثیر نیست. هرچند که شرایط گوارش تمام بیماران یکسان نیست و همه دچار یبوست نخواهند شد. به همین دلیل پزشک معالج مقدار مصرف شربت ملین را به عهده بیمار می گذارد.

نشستن در لگن آب ولرم نیز بعد از هر اجابت مزاج علاوه بر تمیز  کردن بهتر ناحیه به کاهش التهاب و بهبود سریعتر زخم کمک می کند. ممکن است جراح معالج از شما بخواهد که یک یا دو قطره بتادین نیز در لگن آب ولرم بریزید اما این مورد برای تمام بیماران صادق نیست و باید طبق نظر جراح معالج انجام شود.

توجه کنید که مقدار زیاد بتادین یا نمک در آب ولرم در طولانی مدت منجر به بروز خشکی پوست و سوزش ناحیه مقعد می شود.

تغذیه مناسب بعد از لیزر شقاق طی 24 ساعت اول سوپ سبک است و بعد از آن باید خوراکی هایی مصرف کنید که یبوست و اسهال نگیرید. مثلا از مصرف برنج به منظور جلوگیری از یبوست خودداری کنید و به جای آن از سیب زمینی آبپز یا نان سبوسدار استفاده کنید.

غذاهای مقوی مصرف کنید اما مراقب باشید که پرخوری نکنید. میوه و سبزیجات و سالاد علاوه بر تامین فیبر مورد نیاز روزانه به تامین مینرال ها و ترمیم سریعتر زخم جراحی شقاق نیز کمک می کند.

اگر شغل شما طوری است که باید وزنه سنگین بلند کنید یا مدت طولانی روی صندلی بنشینید بهتر است 3 روز اول بعد از لیزر شقاق را مرخصی بگیرید. فعالیت ورزشی را یک ماه بعد از لیزر شروع کنید. ورزش هایی مثل پیلاتس و یوگا پیشنهاد می شود.

مقایسه لیزر شقاق با عمل جراحی شقاق

تفاوت عمده این دو روش ابزار جراحی شقاق است. به این معنی که اگر جراحی با تیغ یا کوتر برقی انجام شود به آن جراحی به روش سنتی و معمول می گوییم. اگر برش جراحی با لیزر پرتوان دی اکسید کربن انجام شود و در نهایت ترمیم زخم با طول موج پایین تر لیزر انجام شود به آن لیزر شقاق می گوییم.

در هر دو روش از اسفنکتروتومی یا همان برداشتن تگ شقاق استفاده می شود. به جز مواردی که که فقط از لیزر کم توان برای ترمیم زخم استفاده می شود.

به همین دلیل دوره نقاهت لیزر شقاق نسبت به عمل جراحی شقاق تقریبا  1/3 است. ظرافت و دقت در برش با لیزر به حدی است که می توان چند بیماری مقعدی مثل هموروئید و فیستول را در یک جلسه همزمان با لیزر شقاق درمان نمود.