دفع مدفوع با فشار زیاد

دفع مدفوع با فشار زیاد به هیچ وجه وضعیتی طبیعی و عادی نیست و در دراز مدت می تواند منجر به چندین مشکل پیچیده و بغرنج در ناحیه مقعد گردد. دلایل مختلفی برای اجبار به دفع مدفوع با فشار زیاد و زور زدن وجود دارد که بیشتر آنها به سادگی قابل کنترل و رفع می باشند. نشستن طولانی در توالت و زور زدن زیاد به عضلات ناحیه مقعد و رکتوم فشار وارد می کند و اولین عارضه آن بروز هموروئید یا حتی بیرون زدگی مقعد است. در این مطلب ضمن پرداختن به خطرات دفع مدفوع با زور و فشار، دلایل این مشکل و نحوه و مواجه با آن را بررسی می کنیم.

خطرات دفع مدفوع با فشار زیاد

دفع مدفوع با فشار زیاد می تواند به بافت وعضلات ناحیه مقعد آسیب بزند و منجر به شقاق، هموروئید (بواسیر)، فیستول، فتق هیاتال، سنکوپ وازوواگال، افتادگی راست ‌روده (پرولاپس رکتوم) شود.

شقاق

بروز شقاق یکی از شایعترین عوارض دفع مدفوع با فشار است. در این پوست ناحیه مقعد دچار ترک و شکاف می گردد. بنابراین فرد هنگام دفع با درد و گاهی خونریزی مواجه می شود.

هموروئید (بواسیر)

فشار زیاد هنگام دفع نیروی اضافی به دیواره داخل مقعد و رگهای اطراف آن وارد می کند که می تواند منجر به شل شدن بافت ها و رگ ها شود. به این وضعیت هموروئید می گویند که به صورت بافت های گوشتی اضافی ظاهر می شود که بیشتر در هنگام دفع قابل لمس و رویت هستند.

فیستول

فیستول به ایجاد کانال و ارتباط غیر طبیعی بین دو بخش یا فضا از بدن گفته می شود. در برخی از موارد دفع مدفوع با فشار زیاد می تواند با آسیب با بافت های مقعد زمینه عفونت و تشکیل آبسه و فیستول مقعدی را فراهم نماید. آبسه در صورت عدم درمان به موقع و تخلیه اشتباه منجر به فیستول می گردد.

فتق هیاتال

هرچند که به ندرت اتفاق می افتد اما زور زدن هنگام دفع می تواند منجر به فتق هیاتال شود. فتق هیاتال وضعیتی است که بخشی از معده در اثر فشار از طریق دیافراگم وارد حفره قفسه سینه شود.

سنکوپ وازوواگال

زور زدن زیاد هنگام دفع می تواند منجر به کاهش ناگهانی فشار خون گردد که در موارد شدید منجر به غش می گردد. این وضعیت به سنکوپ وازوواگال معروف است که می تواند با حالت تهوع و تعریق نیز همراه باشد.

افتادگی راست ‌روده (پرولاپس رکتوم)

در موارد نادر دفع مدفوع با فشار زیاد منجر به افتادگی رکتوم می شود. افتادگی رکتوم یا پرولاپس رکتوم به وضعیتی گفته می شود که بخشی از رکتوم از مقعد بیرون بزند. پرولاپس رکتوم می تواند به صورت جزئی و کلی رخ دهد که هر کدام عوارض خاصی را برای بیمار ایجاد می کنند.

دلایل دفع مدفوع با فشار زیاد

دفع مدفوع با فشار زیاد دلایل مختلفی دارد که بیشتر آنها را می توان با یک سری اقدامات ساده مدیریت نمود از جمله: یبوست، مصرف برخی داروها و بروز برخی بیماری ها.

یبوست عامل اصلی دفع مدفوع با فشار زیاد

یبوست شایع ترین عامل دفع مدفوع با فشار زیاد است. یبوست باعث شکل گیری توده بزرگ و خشک مدفوع در انتهای دستگاه گوارش می گردد که به راحتی دفع نمی گردد. کم آبی بدن، غذاهای دارای فیبر پایین و کم تحرکی از جمله دلایل بروز یبوست هستند.

بیماریها و جراحی ها

بیماری ها و شرایطی مانند التهاب روده، دیابت، مشکلات سیستم عصبی، جراحی های ناحیه لگن و … می توانند عملکرد سیستم گوارشی و دفع را مختل کنند. این اختلالات باعث می شوند بیمار دفع کامل و عادی نداشته باشد. در برخی افراد بارداری با برهم زدن تعادل هورمونی و جریان مایعات بدن می تواند دفع را دچار مشکل نماید.

مصرف برخی داروها

مصرف برخی داروها مخصوصا در طولانی مدت می تواند منجر به مشکلات گوارشی از جمله یبوست شود، مانند: مکملهای آهن، داروهای پارکینسون، برخی داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن، برخی از داروهای ضد تشنج و ….

درمان دفع مدفوع با فشار

درمان اختلال دفع مدفوع با فشار زیاد با توجه با علت بروز آن صورت می گیرد. اگر فرد به یبوست دچار باشد تغییر سبک زندگی و تنظیم رژیم غذایی مانند افزایش تحرک، مصرف میوه ها و سبزیجات، نوشیدن مایعات کافی و مصرف داروهای ملین مشکل را حل می کند. همچنین اگر مشکل از مصرف داروهایی باشد که در بالا برخی از آنها نامبرده شد، بیمار با مشورت پزشک می تواند آنها را با داروهای مناسب جایگزین کند.

تصحیح عادت رفتاری نامناسب در درمان دفع مدفوع با فشار زیاد نیز بسیار مهم است. برخی از افراد عادت دارند که به محض ورود به سرویس بهداشتی در تخلیه روده عجله کنند و از همان ابتدا زور بزنند. در حالیکه حداقل باید 5 دقیقه به بدن مهلت داد. در مقابل کسانی هستند که به موقع و هنگامی که بدن به آنها آلارم نیاز به تخلیه روده را می دهد این کار را انجام نمی دهند. به تعویق انداختن دفع مدفوع بسیار خطرناک است و در نهایت فرد را مجبور می کند این کار را با فشار اضافی انجام دهد. همچنین توصیه می شود برای دفع مدفوع از توالت ایرانی که حالت نشستن چمباتمه دارد استفاده کنید. در غیر این صورت مطابق تصویر بالا از یک چهارپایه برای توالت فرنگی استفاده کنید که زاویه لگن را در حالت ۳۵ درجه قرار دهد.

دقت کنید که اگر بیش از ۳ روز است که عمل دفع را انجام نداده اید به شدت از زور زدن زیاد برای دفع مدفوع با فشار خودداری کنید. این عمل زور زدن حتی اگر به عمل دفع کمک کند در نهایت منجر به زخم شدن مقعد و بروز شقاق مقعدی می شود. توصیه ما این است که برای انجام عمل تنقیه در منزل با یک پرستار یا بهیار باتجربه در این زمینه تماس بگیرید.

چگونه از بروز اختلال دفع مدفوع با فشار زیاد پیشگیری کنیم؟

در بسیاری از موارد می توان با تغییر سبک زندگی و عادات رفتاری بد از بروز مشکل دفع مدفوع با فشار زیاد پیشگیری نمود. انجام ورزش موجب تقویت جریان خون، سلامت روده و عضلات کف لگن می گردد. پرهیز از مصرف غذاهای فست فودی و مصرف بیشتر میوه ها و سبزیجات مانع بروز یبوست است.

همچنین درمان بیماری های گوارشی به خصوص بیماری های ناحیه مقعد باعث می شود که از زور زدن و دفع با فشار زیاد بی نیاز شوید.