کیست مویی چیست؟ تشخیص و درمان

کیست مویی یکی از مشکلات پوستی نسبتا شایع مخصوصا در مردان است. این کیست در صورت عفونی شدن و عدم درمان می تواند عوارض جدی برای بیمار ایجاد نماید. کیست مویی در برخی موارد تمایل به عود دارد و بعد از درمان دوباره ظاهر می شود. البته با برخی اقدامات ساده می توان احتمال بروز کیست مویی و عود آن را به حداقل رساند.

کیست مویی در چه نقاطی از بدن وجود دارد؟

کیست مویی نوعی کیست حاوی مو، سلولهای پوستی مرده و گاهی چرک است که اغلب در ناحیه دنبالچه و نشیمنگاه ایجاد می شود. علت اصلی بروز این نوع کیست نفوذ مو از بیرون به داخل پوست است. در صورت عفونی شدن می تواند با درد و ترشحات چرکی همراه باشد و نیاز به درمان پزشکی فوری دارد. این کیست غالبا به کیست پیلونیدال نیز معروف است.

موی برگشتی یا کیست مویی در نقاطی که اصطکاک بیشتری بر روی مو وجود دارد بروز می کند. به خصوص در افرادی که پر مو هستند و یا اضافه وزن دارند در ناحیه کشاله ران، پایین کمر، زیر بغل و حتی در اطراف ناف و هر نقطه ای که حاوی مو است رشد می کند.

انواع کیست مویی

کیست پیلونیدال را می توان با توجه به وضعیت آن به صورت زیر دسته بندی نمود:

• کیست بدون علامت (غیر عفونی)
• کیست عفونی (آبسه)
• کیست مزمن (بازگشتی یا عود کننده)

با عدم مراقبت صحیح کیست های غیر عفونی می توانند عفونی شوند که درمان آنها را پیچیده تر و سخت می نماید.

دلیل بروز کیست مویی چیست؟

کیست مویی در اثر برگشت یا ورود مو به داخل پوست ناحیه ایجاد می شود. به خصوص کیست مویی پایین کمر که در ناحیه دنبالچه و نشیمنگاه به داخل بر می گردد. بدن سعی می کند با تجمع مایعات مو را از داخل پوست خارج نماید. این تلاش بی سرانجام سیستم ایمنی بدن برای خارج نمودن مو در نهایت منجر به تشکیل کیست می گردد.

چه کسانی بیشتر در خطر ابتلا به کیست مویی هستند؟

اگر چه کیست مویی به خصوص در ناحیه پایین کمر می تواند در هر فردی رخ دهد اما افراد زیر برای تشکیل این نوع کیست مستعدتر هستند:

• مردان سفید پوست.
• کسانی که ساعت های طولانی مجبور به نشستن هستند.
• افراد کم تحرک.
• افراد چاق یا دارای اضافه وزن
• افراد دارای بدن پر مو.
• افرادی که به صورت ژنتیکی موهای ضخیم دارند.
• کسانی که لباس های تنگ می پوشند.
• نوجوانان و پشت کنکوری ها.
• بیماران دچار اختلالات هورمونی.

شواهد نشان می دهند که مردان 3 تا 4 برابر بیشتر از زنان به این نوع کیست مبتلا می شوند.

علائم بیماری کیست مویی

از جمله شایع ترین علائم کیست مویی می توان به بروز موارد زیر در ناحیه اشاره نمود:

• تورم
• التهاب
• درد
• ترشحات چرکی

البته علائم کیست پیلونیدال تا حد زیادی تابع وضعیت آن است. کیست معمولی غالبا فاقد درد، تورم و ترشح مایعات است. در واقع فقط به صورت یک سوراخ کوچک در نزدیکی خط باسن ظاهر می شود. اما کیست های عفونی دارای درد، ترشحات چرکی، حساسیت به لمس و تب و لرز (در موارد عفونت شدید) است. کیست های مزمن و عود کننده معمولا با درد متناوب و خفیف، ترشحات آبکی (گاهی چرکی) همراه می باشند.

درمان کیست مویی

درمان های مختلفی برای کیست مویی وجود دارد که با توجه به وضعت کیست توسط پزشک تجویز می شوند. در موارد عادی غالبا فقط به تخلیه کیست اکتفا می گردد، اما در موارد کیست عفونی علاوه بر تخلیه کیست مصرف آنتی بیوتیک نیز برای کنترل عفونت لازم است. در موارد بسیار حاد برداشت کامل کیست با جراحی برای درمان کیست مویی به طور کامل توصیه می شود. در ادامه به معرفی درمانهای رایج کیست مویی به خصوص در ناحیه پایین کمر می پردازیم.

عمل کیست مویی

در مواردی که کیست مویی به درمان های معمول پاسخ نمی دهد یا عود کننده است عمل کیست مویی توصیه می شود. عود چندباره کیست باعث آسیب های بافتی، تشکیل سینوس و مختل شدن جریان عادی زندگی بیمار می شود.

تخلیه کیست مویی

هم برای کیست های عفونی و هم غیر عفونی به کار می رود. تخلیه محتویات کیست و تخریب جدار کیست با ایجاد یک شکاف کوچک صورت می گیرد. علائمی مانند درد و فشار با تخلیه کیست از بین می روند.

آنتی بیوتیک

اگر کیست پیلونیدال دچار عفونت شده باشد بعد از تخلیه فوری آن آنتی بیوتیک تجویز می گردد. آنتی بیوتیک با از بین بردن کامل عفونت راه را برای سایر درمان ها مانند برداشت کامل کیست (در صورت لزوم) باز می کند.

لیزر درمانی کیست مویی

لیزر درمانی یکی از روش های موثر در درمان کیست مویی است. لیزر با ایجاد شکاف دقیق در پوست برای تخلیه کیست استفاده می شود که غالبا با خونریزی بسیار کمی همراه است. لیزر کیست مویی روش نسبت به جراحی کلاسیک دوره بهبودی سریعتری دارد.  

چگونه از بروز کیست مویی پیشگیری کنیم؟

با از بین بردن عوامل زمینه ساز می توان تا حد زیادی احتمال بروز کیست مویی یا کیست پیلونیدال را مخصوصا در افراد مستعد کاهش داد. از جمله اقدامات مهم می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• متناسب نمودن وزن بدن
• دوری از نشستن طولانی مدت
• پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ
• از بین بردن موهای زائد (تراشیدن منظم یا لیزر)
• استفاده از بالش های گرد و طبی برای نشستن
• کاهش رطوبت ناحیه دنبالچه (کنترل عرق)

پوشیدن لباس های تنگ با ایجاد فشار و افزایش عرق شرایط را برای نفوذ موهای شکسته به داخل پوست مستعد می کند. لباس های نخی گشاد بهترین گزینه برای کسانی است که کیست مویی عود کننده دارند. افرادی که به دلیل شغل مجبور به نشستن هستند بهتر است بعد هر نیم ساعت تا 45 دقیقه بلند شوند و راه بروند.