توده های زیر پوست چیست؟

توده‌ های زیر پوست ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند و معمولاً به شکل برآمدگی یا غده ‌ای زیر پوستی ظاهر می ‌شوند. این توده ‌ها می ‌توانند نرم یا سفت، متحرک یا ثابت باشند و ممکن است دردناک یا بدون درد باشند. بسته به این که توده در کدام نقطه از بدن تشکیل شده است و میزان ضخامت و سرعت رشد آن می توان حدس زد که چه نوع توده ای است. اما تشخیص دقیق توده و این که دارای عروق خونی است یا خیر با آزمایش های تشخیصی و سونوگرافی مشخص می شود. در ادامه به برخی از شایع‌ترین علل این توده‌ ها اشاره می کنیم.

کیست ها شایع ترین نوع توده ها

یکی از شایع ترین این توده ها که معمولا کیست مویی می باشد در مناطقی از بدن که با رویش مو و اصطکاک همراه است بروز می کند. کیست مویی پایین کمر، کیست مویی ناحیه ران پا، زیر بغل و ناحیه تناسلی و شکم از این جمله کیست ها می باشند.

بهترین روش درمان کیست مویی جراحی با لیزر پرتوان است. لیزر کیست مویی به روش بسته و پلاستیک توسط متخصص جراحی و لیزر ماهر در این زمینه انجام می شود.

کیست ‌ها در واقع کیسه‌ های پر از مایع یا مواد نیمه‌ جامد هستند که می ‌توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند. برخی دیگر از انواع رایج شامل:

• کیست سباسه (چربی): ناشی از مسدود شدن غدد چربی پوست. معمولا در ناحیه سر و گردن ایجاد می شود.
• کیست گانگلیون: معمولاً در مچ دست یا پا دیده می ‌شود.
• کیست اپیدرموئید: ناشی از تجمع سلول ‌های مرده در زیر پوست.

لیپوم یا غده چربی

لیپوم ‌ها توده ‌های نرم و غیرسرطانی از بافت چربی هستند که معمولاً به شکل برجستگی زیر پوست تشکیل می‌ شوند. این توده‌ ها معمولاً بدون درد و متحرک هستند. اغلب به طور ناگهانی ایجاد می شوند اما خود به خود از بین نمی روند و کوچک نمی شوند. این توده ها ممکن است به مرور بزرگ شوند یا حتی عفونی شوند. در گویش مازنی به لیپوم “ودد” نیز می گویند.

غده های چربی ممکن است در ناحیه تنه، دست یا پا ایجاد شوند. همچنین در ناحیه پیشانی و صورت نیز ایجاد می شوند. توصیه می شود که توده های چربی یا لیپوم ها را قبل از عفونی شدن یا بزرگ شدن در اولین فرصت جراحی و تخلیه نمایید. به خصوص لیپوم های ناحیه سینه، شکم و پشت که بسیار در معرض عارضه دار شدن می باشند.

گره‌ های لنفاوی متورم

گره ‌های لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و ممکن است در اثر عفونت، التهاب یا سرطان متورم شوند. این توده‌ها معمولاً در گردن، زیر بغل، سینه یا کشاله های ران دیده می ‌شوند. ممکن است بیمار به دنبال یک سرماخوردگی یا یک عفونت در بدن دچار التهاب این غدد به خصوص در ناحیه زیر بغل و گلو شود. همچنین در کشاله ران نیز این گره ها و توده ها ایجاد می شوند. برای درمان این نوع توده لازم است به متخصص بیماری های عفونی یا داخلی مراجعه کنید که بعد از تشخیص نوع عفونت و علت التهاب، داروی مناسب تجویز کنند.

آبسه (تجمع عفونت و چرک)

آبسه‌ های زیر پوستی معمولاً ناشی از عفونت‌ های باکتریایی هستند و باعث ایجاد توده ‌های دردناک، قرمز و گرم به شکل برجستگی زیر پوست دیده می ‌شوند. اغلب این آبسه ها در کنار یک کیست مویی قدیمی نیز دیده می شوند. به علاوه آبسه مقعدی ، در ناحیه مقعد بیماران دارای سابقه اسهال و یبوست مزمن نیز ایجاد می شوند. دقت کنید که اگر آبسه بزرگ و دردناک است فورا به اورژانس مراجعه کنید و نسبت به تخلیه و درناژ تخصصی آن توسط متخصص جراحی اقدام نمایید.

تومورها (خوش‌خیم یا بدخیم)

برخی تود ه‌ها ممکن است ناشی از رشد غیرطبیعی سلول ‌ها باشند که می‌ توانند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. در صورتی که توده به سرعت رشد کند، تغییر رنگ دهد یا دردناک باشد، باید به پزشک مراجعه کرد. در صورتی که که متخصص جراحی به بدخیم بودن توده مشکوک باشد نمونه برداری یا بیوپسی تجویز می کند. در صورت سرطانی بودن توده، بیمار به متخصص آنکولوژی ارجاع داده خواهد شد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که توده‌ زیر پوست دارای ویژگی‌ های زیر باشد، مراجعه به پزشک ضروری است:

• رشد سریع و ناگهانی
• دردناک بودن
• تغییر رنگ یا خونریزی
• سفت و غیرمتحرک بودن
• همراهی با علائمی مانند کاهش وزن غیرطبیعی یا تب

برای تشخیص دقیق علت توده، متخصص جراحی ممکن است از روش‌هایی مانند سونوگرافی، بیوپسی (نمونه‌ برداری) یا آزمایش‌ های تصویربرداری استفاده کند.

علت غده های زیر پوست چیست

علت غده های زیر پوست با نوع توده و سبک زندگی بیمار کاملا مرتبط است. اغلب توده های چربی بدون هیچ علت مشخصی و کاملا ژنتیک بروز می کنند. اما تحقیقات نشان داده است که این توده ها اغلب در افراد دارای اضافه وزن با سبک زندگی ضعیف بروز می کند. به خصوص افرادی که از غذاهای فست فود استفاده می کنند. یا برای طبخ غذا از روغن های با کیفیت استفاده نمی کنند.

همچنین بروز توده های چرکی مثل آبسه ها و کیست ها اغلب به دلیل عدم رعایت بهداشت بروز می کنند.

جلوگیری از توده های زیر پوستی

همانطور که اشاره شد اغلب به این توده ها به دلیل اضافه وزن، سبک زندگی ناسالم و یا عدم رعایت بهداشت فردی بروز می کنند. بنابراین توصیه می شود برای جلوگیری از توده های زیر پوستی موارد زیر را رعایت کنید:

• استفاده از روغن های خوراکی باکیفیت مثل روغن زیتون و روغن کنجد و هسته انگور.
• کاهش وزن و داشتن سبک زندگی سالم.
• برای بیماران کیست مویی توصیه بر از بین بردن موهای زائد به طور منظم و خشک و تمیز نگهداشتن ناحیه.
• در صورت بروز هرگونه انسداد غدد بدن حتما به متخصص مراجعه کنید که به آبسه های عفونی تبدیل نشود.
• در برخی منابع استفاده از مریم گلی و زردچوبه را برای جلوگیری از بروز لیپوم مفید دانسته اند.

توده سفت زیر پوست در کودکان

اگر کودک شما توده ای سفت ر زیر پوست دارد حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید. از دستکاری یا خوددرمانی خودسرانه خودداری نمایید. اگر توده بدون درد، کوچک و قابل جا به جایی است معمولا مشکل جدی نیست. اما در صورت تغییر اندازه، درد، قرمزی یا خارش، اقدام به بررسی مجدد و درمان کنید. شایع ترین برجستگی و توده های زیر پوستی کودکان مربوط به لیپوم و تورم غدد لنفاوی می باشد. به خصوص اگر کودک سرماخورده باشد یا دچار عفونت ویروسی یا باکتریایی در گلو یا پوست شده باشد ممکن است علائمی مثل تورم و توده در ناحیه گردن و کشاله های ران مشاهده کنید. کیست های پوستی، فولیکولیت و عفونت ها نیز از دیگر علل بروز توده های سفت زیر پوست در کودکان می باشد.

سوالات متداول توده های زیر پوست

1- غده پوستی در نواحی مختلف بدن چیست؟

این غده ها که به طور ناگهانی بروز می کنند و ممکن است در تمام بدن مشاهده شوند اغلب لیپوم یا غده چربی می باشند. بهتر است برای درمان و تخلیه و جراحی این توده ها به متخصص جراحی مراجعه کنید. توده های بزرگتر از 5 سانتی متر و در ناحیه تنه و غده های پوستی در حال رشد و دردناک در اولویت درمان و جراحی می باشند.

2- آیا غده سرطانی سفت است؟

بله به گفته متخصصان اکثر غده های سرطانی به طور کلی سفت و ناهموار هستند و معمولا بدون درد احساس می شوند. اما سفت بودن یک غده به تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیست. زیرا برخی توده های خوش خیم نیز ممکن است سفت باشند. برای تشخیص دقیق انجام معاینه بالینی توسط پزشک و در صورت لزوم نمونه برداری و تصویربرداری ضروری است.

3- توده سفت زیر پوست سر چیست؟

اغلب توده های سفت زیر پوست سر مربوط به کیست سباسه و لیپوم ها می باشند. اگر در نقطه ای از سر باشد که تحت فشار باشد معمولا عفونی و دردناک می شوند  و با یک جراحی سرپایی تخلیه و درمان می شوند. افرادی که پوست سر چرب دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کیست سباسه سر می باشند.

4- توده سفت زیر پوست ران پا چیست؟

این توده ها اگر دردناک و یا تغییر رنگ داده باشند اغلب کیست مویی می باشند. توده های چربی و لیپوم کمتر در این ناحیه ایجاد می شوند. همچنین التهاب در ناحیه کشاله ران پا می تواند مربوط به التهاب غدد لنفاوی این ناحیه باشد که نشانه عفونت در بدن بیمار است.

5- توده سفت زیر پوست در ناحیه تناسلی چیست؟

توده سفت در زیر پوست ناحیه تناسلی مردان معمولا مربوط به کیست مویی ، پروستات یا بروز بیماری های عفونی می باشد. به همین دلیل توصیه می شود که به متخصص ارولوژی مراجعه کنند. توده سفت در زیر پوست ناحیه تناسلی زنان نیز معمولا مربوط به کیست بارتولن، آبسه ها، کیست های زیر پوستی و عفونت و التهاب می باشد که لازم است در اولین فرصت توسط متخصص جراحی تخلیه و درناژ اصولی شود.

6- توده سفت زیر پوست شکم چیست؟

اغلب توده های سفت زیر پوست شکم غده چربی یا توده های خوش خیم می باشند. اما لازم است قبل از هر اقدام درمانی  تصویربرداری از توده انجام شود. این برجستگی های در ناحیه شکم و تنه در طولانی مدت عارضه دار یا عفونی خواهند شد. بنابراین رسیدگی به موقع به آنها ضروری است. برعکس این توده های سفت بیرون زدگی های نرم در ناحیه شکم است که اغلب هرنیا یا فتق می باشند و بهتر است توسط متخصص جراحی درمان شود.