خونریزی گوارشی چیست؟

ممکن است هر فردی در طول زندگی خود به خونریزی گوارشی دچار شود. باید بدانید که خونریزی از مجاری گوارشی را می‌توان از شایع ترین اختلالات دستگاه گوارش به شمار آورد. اگر این بیماری به طور دقیق تشخیص داده شود، ممکن است بتوان از عود کردن آن جلوگیری کرد. خونریزی ای که در دستگاه گوارش پیش می آید را در واقع باید علامتی از یک بیماری دانست، نه خود بیماری. همینطور احتمال دارد علت خونریزی جدی نباشد، اما برای پزشک شما بسیار حائز اهمیت است که منبع این علامت را بیابد.

دستگاه گوارش از دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، راست روده و مقعد تشکیل شده است. در واقع احتمال دارد خونریزی برای هر کدام از عضو های دستگاه گوارش اتفاق بیفتد، برای مثال احتمال دارد خونریزی در داخل معده یا از یک مسئله بزرگ مانند ملتهب شدن روده بزرگ یا ملتهب شدن مری پیش بیاید. خونریزی های دستگاه گوارشی در دو دسته فوقانی و تحتانی جای می گیرند. در صورتی که خونریزی در قسمت فوقانی که در بخش اثنی عشر قرار دارد، اتفاق بیفتد به آن خونریزی دستگاه گوارش فوقانی می گویند. در اغلب مورد ها خونریزی گوارشی خود به خود برطرف می شود، اما یافتن محل خونریزی ضرورت دارد.

علائم خونریزی در دستگاه گوارش

از علائم خونریزی گوارشی می‌توان به وجود خون در استفراغ ، مدفوع و یا سیاه شدن مدفوع اشاره کرد. شدت خونریزی ممکن است از بسیار کم تا خونریزی بسیار زیاد که تهدید کننده زندگی است، باشد. همینطور علائم خونریزی گوارشی بسته به شدت و منبع خونریزی است.

خونریزی گوارشی خفیف و مزمن احتمال دارد نتواند خونریزی فعال را مشخص کند. خیلی از بیماران به هیچ عنوان از خونریزی آگاه نمی شوند. ممکن است به مقدار بسیار اندکی در مدفوع مشاهده شود، به طوری که خیلی مشخص نباشد. در شرایطی که خونریزی گوارشی بیشتر باشد، امکان دارد بیمار با علائمی شبیه به علائم بیماری کم خونی، مثل ضعف، رنگ پریدگی، سرگیجه، تنگی نفس رو به رو شود. در شرایط شدیدتر ممکن است حتی بیمار با استفراغ خونی یا اسهال خونی نیز مواجه گردد. همچنین خون موجود در مدفوع ممکن است به رنگ قرمز روشن یا سیاه و قیر مانند مشاهده شود. در حقیقت با توجه به محل خونریزی احتمال دارد، رنگ مدفوع متفاوت باشد.

مدفوع به رنگ سیاه و قیر مانند به طور معمول نشانه خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است، هر چند ممکن است این خونریزی از روده کوچک یا راست روده اتفاق افتاده باشد. همچنین ممکن است علائم مدفوع سیاه به دلیل مصرف کردن آهن یا مصرف بیسموت (پپتو بیسمول) نیز باشد. همینطور امکان دارد هماتوشیا یا خون قرمز روشن با مدفوع یا بعد از حرکت روده مخلوط گردد که معمولا نشان دهنده ی یک منبع خونریزی نزدیک به باز شدن رکتوم باشد. علت آن همینطور می‌تواند اغلب به دلیل هموروئید (بواسیر) یا شقاق (فیشر) باشد. با این وجود، نباید همیشه خونریزی مقعدی را به علت هموروئید در نظر گرفت. خون به رنگ قرمز روشن ممکن است به دلیل مواردی همچون سرطان رکتوم، پولیپ، زخم، پروتکت یا عفونت نیز باشد.

درمان خونریزی گوارشی

در اغلب مواقع خونریزی گوارشی به کمک یک پزشک متخصص، بوسیله آندوسکوپی یا کولونوسکوپی و بدون احتیاج به جراحی و با تجویز دارو درمان می‌شود. البته باید بدانید که روش درمان خونریزی گوارشی با توجه به علت بروز خونریزی ممکن است متفاوت باشد. اگر این خونریزی بر اثر بروز هموروئید و شقاق در ناحیه مقعد و قسمت تحتانی دستگاه گوارش باشد ابتدا تجویز دارو و اصلاح رژیم غذایی توصیه می شود. اما در برخی موارد بیمار علاوه بر خونریزی علائمی مثل بیرون زدگی در ناحیه مقعد و یا گوشت اضافه و اسکین تگ را گزارش می کند. در این مواقع توصیه به برداشتن زائده ها به خصوص با روش های نوین مثل لیزر پرتوان می باشد.

برخی دیگر از خونریزی های ناحیه دستگاه گوارش فوقانی ممکن است بر اثر وجود توده های بدخیم یا خوش خیم باشد. در این مواقع بیمار به یک آنکولوژیست ارجاع داده می شود تا در مورد جراحی توده ایجاد شده یا روش های دیگر درمان تصمیم گیری شود. توده های سرطانی معمولا تحت درمان رادیوتراپی یا شیمی درمانی قرار می گیرند. اما به طور کل می توان که اگر بیمار در همان مراحل اولیه بروز خونریزی گوارشی به متخصص مراجعه کنید دیگر نیازی به روش های درمانی تهاجمی نخواهد داشت و اکثرا با مصرف دارو درمان می شوند.

سوالات متداول خونریزی گوارشی

برخی سوالات متداول در زمینه خونریزی گوارشی به شرح زیر هستند

1-خونریزی گوارشی را چگونه تشخیص می دهند؟

اغلب برای مشخص شدن دلیل خونریزی گوارشی، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی بیمار سوال می کند. همچنین پزشک شما ممکن است درخواست یک نمونه مدفوع را برای بررسی وجود خون و سایر آزمایشات داشته باشد. همچنین تجویز آزمایش های تشخیصی مثل کولونوسکوپی و آندوسکوپی نیز طبق نظر پزشک متخصص انجام می شود.

2-آیا امکان جلوگیری  از خونریزی گوارشی  وجود دارد؟

با پرهیز از مصرف الکل و سیگار که باعث افزایش ترشحات معده می شوند و با مصرف یک رژیم غذایی با فیبر بالا که از دیورتیکولوز و شقاق و هموروئید جلوگیری می کنند، می‌توان برخی از علل خونریزی گوارشی را بر طرف کرد.

3-آیا درمان خانگی برای خونریزی دستگاه گوارشی وجود دارد؟

باید بدانید که درمان خانگی ای برای این بیماری وجود ندارد. به این دلیل که این بیماری نشانه دهنده ی یک مشکل خطرناک و جدی می باشد که حتما باید توسط یک دکتر متخصص خوب به طور دقیق بررسی شود.

4-چه غذا هایی برای خونریزی گوارش نامناسب اند؟

اگر شخصی بیماری خونریزی گوارشی دارد، نباید مواد غذایی تند و پر ادویه مصرف کند.  همچنین باید کافئین را از برنامه خود به طور کلی حذف کند و از غذاهای آلرژی زا یا مواردی که موجب سوزش در ناحیه سر دل و یا اسهال می‌ شوند، پرهیز کند.

5-آیا خونریزی دستگاه گوارشی باعث مرگ می شود؟

همواره خونریزی گوارشی، عوارض بسیاری برای بیماران داشته است. اما نمی‌توان به صراحت گفت که این بیماری باعث مرگ بیماران می شود. با این وجود می‌توان گفت که اگر جدی گرفته نشود، ممکن است به آن نقطه نیز برسد. خونریزی های شدید و طولانی مدت می توانند منجر به کم خونی شدید و در نهایت مرگ بیمار شوند.